Eğitim Sayfam

Yediğimiz yiyecekler vücudumuzun temel enerji kaynağıdır. Gıdalarda bulunan besin maddeleri vücudumuzdaki hücrelerin ihtiyaç duyduğu enerjiyi ve gerekli diğer maddeleri sağlar. Ancak tükettiğimiz gıdaların enerjiye dönüşebilmesi ve diğer besin maddesi ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için öncelikle vücudun emebileceği ve kullanabileceği kadar küçük parçalar hâline getirilmesi gerekir. İnsanların ve hayvanların birçoğunda temel olarak yiyeceklerin ağız içine girdiği, uzun bir borudan geçtiği ve anüsten dışkı olarak çıktığı bir sindirim sistemi vardır. Sindirim organlarının çeperindeki düz kaslar düzenli aralıklarla kasılıp gevşeyerek yiyecekleri parçalayıp küçük ve emilebilir hâle getirir. Daha sonra bu besinler, bağırsak duvarındaki ve kan dolaşımındaki kanallardan geçerek emilir. Dolaşım sistemi bu besin maddelerini vücudun ihtiyacı olan kısımlarına iletir. Yiyeceklerin vücut tarafından kullanılmayan atık kısımları ise dışkı olarak vücuttan uzaklaştırılır.

Bu metnin dil ve anlatımı ile ilgili,

I. Açıklayıcı anlatım vardır.

II. Tanımlama yapılmıştır.

III. Örneklendirmeden yararlanılmıştır.

IV. Nesnel anlatım hâkimdir.

yargılarından hangisi söylenemez?

İçerisinde soru sözcüğü taşıyan her cümle, soru anlamı taşımayabilir.

Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde soru anlamı yoktur?

3 - 5. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

Günümüzde dondurma üç farklı yöntemle yapılmaktadır: Bunlardan birincisi, en çok tercih edilen yöntem olan modern makinelerde dondurma yapımıdır. Daha önceden fabrikalarda hazırlanmış olan dondurma tozları; süt, süt tozu ya da meyve sularıyla birlikte dondurma makinelerine katılır, makine çok yüksek hızda bu maddeleri karıştırarak dondurmaya başlar ve kısa bir süre içerisinde dondurma hazır olur. Yalnız bu yöntemle elde edilen dondurmalar, el yapımı olanlar kadar lezzetli olmaz. İkinci yöntem ise döndürme yöntemidir. Süt ve şeker bir kazana dökülür. (Yalnız bu kazan özel bir kazandır, kazanın altında kazanı döndürmeye yarayan bir mekanizma vardır ve kazanın üzerinde de döndürmek için bir çevirme kolu bulunur.) İçine süt ve şeker konulan kazan da tahtadan yapılmış, alt kısmında musluğu olan bir fıçıya yerleştirilir. Fıçı ile kazanın arasına buz ve tuz dökülür ve kazan döndürülmeye başlanır, kazan döndükçe dondurma oluşmaya başlar. Bu sırada buzlar eridikçe fıçının altındaki musluk yardımıyla eriyen sular boşaltılır ve fıçıya yeni buzlar konulur. Kazanı döndürme işlemi yaklaşık olarak bir saat on beş dakika sürer ve sonunda dondurma hazır olur. Üçüncü yöntem ise dövme dondurma yöntemidir. Dövme dondurma yapımında da bir önceki yöntemle bahsettiğimiz kazan ve fıçı mevcutdur fakat dövme dondurma yapılırken süte salep de katılır ve dondurma, kazan yardımı ile döndürülmez; özel yapılmış tahta bir spatula ile saatlerce karıştırılır; dondurma kıvam aldıktan sonra da sert demir çubuk ile dövülmeye başlanır, sakız kıvamına gelene kadar da dövülür. Ülkemizin meşhur Kahramanmaraş dondurması da işte bu dövme dondurma yöntemiyle yapılır.

Dondurma ile ilgili,

I. Farklı yöntemlerle yapıldığı

II. Dondurma tozlarının fabrikada hazırlandığı

III. Kazanın sadece döndürme yönteminde kullanıldığı

IV. Salebin tüm dondurmalarda bulunduğu

yargılarından hangisine ulaşılabilir?

Bu metinde aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi kullanılmıştır?

Bu parçadaki yazım yanlışı aşağıdaki kurallardan hangisine uyulmamasından kaynaklanmıştır?

Şiir yazmak, onun için bir aşktır. O, aşka o kadar bağlanır ki tıpkı bir âşık gibi dizelerin gözünün içine bakar, onlara sevgisini fısıldar. Gerçek dünyada yaşayamadığı aşkı burada yaşar. Aslında gerçek hayatta hiç mutlu olmamıştır. Bunu dizelere de bulaştırır. Hâl böyle olunca şiirlerini okuyunca gönlündeki yaranın kapanmadığını görüyoruz.

Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Okullarının temizlenmesinde gönüllü olarak görev alan Duru, Fatih, Mevlüt, Nuran ve Orhan adlı öğrencilerin “merdivenlerin temizlenmesi”, “koridorun temizlenmesi” ve “sıra ve yazı tahtalarının temizlenmesi” konularında yaptıkları iş bölümü ile ilgili bilinenler şunlardır:

• Duru ve erkek öğrencilerden biri sıra ve yazı tahtaların temizlenmesinde görev almıştır.

• Merdivenleri 2 kişi, koridoru kız öğrencilerden biri temizlemiştir.

Buna göre tüm iş bölümünün bilinmesi için aşağıdakilerden hangisi bilinmelidir?

Almanya’nın güneyinde modern insanların yerleşimine dair kalıntıların bulunduğu yerde kuş kemiklerinden ve mamut dişlerinden yapılan flütler bulundu. Bilim insanları karbon tarih saptama yöntemi ile flütlerin hangi döneme ait olduğunu tespit etti. Araştırmanın bulguları İnsan Evrimi dergisinde yayımlandı. Oxford Üniversitesinden Prof. Tom Higham’ın yönetimindeki ekip, Geissenkloeslerle Mağarası’nda flütlerin bulunduğu katmandaki hayvan kemiklerinin hangi döneme ait olduğu üzerine bir çalışma yaptı. Daha önce Tubingen Üniversitesinden Prof. Nick Conard, 2009 yılında en eski müzik aletini bulmuştu. Conard, yeni araştırmanın sonuçlarının kendi önermeleriyle uyumlu olduğunu ve Tuna Nehri’nin söz konusu dönemde insanların ve teknolojik icatların Avrupa’nın merkezine doğru hareketliliğinde kilit bir rolü olduğunu söyledi. Geissenkloesterle bölgede takıların, figüratif sanatın, mitlerin ve müzik aletlerinin örneklerini barındıran sayılı mağaralardan biri. Araştırmacılara göre, mağaradaki kalıntılar, modern insanların Tuna Nehri’nin üst kısımlarına aşırı soğuklardan önce gelmiş olabileceğini gösteriyor.

Bu metne verilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?

Bir gün insan, “virgül”ü kaybetti; o zaman zor ve uzun cümlelerden korkar oldu ve basit ifadeler kullanmaya başladı. Cümleleri basitleşince düşünceleri de basitleşti. Bir başka gün ise “ünlem” işaretini kaybetti. Alçak bir sesle ve ses tonunu değiştirmeden konuşmaya başladı. Artık ne bir şeye kızıyor ne de bir şeye seviniyordu. Hiçbir şey onda en ufak bir heyecan uyandırmıyordu. Bir süre sonra da “soru işaretini” kaybetti ve artık soru sormaz oldu. Hiçbir şey ama hiçbir şey onu ilgilendirmiyordu. Ne kâinat ne dünya ne de kendisi umurundaydı. Birkaç sene sonra “iki nokta” işaretini kaybetti ve davranış nedenlerini başkalarına açıklamaktan vazgeçti. Ömrünün sonuna doğru elinde yalnız “tırnak işaretleri” kalmıştı. Kendine has tek düşüncesi yoktu. Yalnız başkalarının düşüncelerini tekrarlıyordu.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılan noktalama işaretleri, bu metinde sözü edilen görevlerden biriyle kullanılmıştır?

(I) Psikologlar, duygu odaklı yazıların insanların duygularını teşhis edip duyguları ile uzlaşmalarını sağladığını uzun zaman önce anlamışlardı. (II) 1980’den beri yapılan araştırmalarda, günde 15 ila 30 dakika insanın duygularını içeren yazılar yazmasının, insan sağlığına gözle görülür derecede yararlı fiziksel ve zihinsel etkileri olduğu biliniyor; bu yararlar, daha az stres ve daha az depresyon belirtisinden gelişmiş bağışıklık sistemine kadar pek çok belirtiyi içeriyor; bu da el yazısının klavye kullanımına göre terapi sürecini kolaylaştırdığını kanıtlıyor. (III) 1999 yılında, Traumatic Stress dergisinde sıklıkla yer verilen araştırma, stres dolu bir hayat deneyimini klavye kullanarak yazmak yerine el yazısı ile yazanların kendini daha fazla ifşa ettiğini ve bu durumun tedavi edici yararlara dönüştüğünü saptadı. (IV) Bu durum, çoğunluğu bilgisayarla yetişen ve kendilerini mesajlaşma yöntemleri ile ifade etmeye alışkın günümüz insanları için geçerli olmayabilir ancak el yazısı uzmanları, kalemin klavyeye tercih edilmesiyle bazı unsurların ortadan kalkacağının göz ardı edilmemesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangilerinde zarf-fiil vardır?

Fiil soylu sözcüklere gelen sıfat-fi il ekleri ile oluşan sözcükler, bazen önündeki isme sorulan “Nasıl?” sorusuna cevap vererek sıfat tamlaması oluşturur. Bazen de sıfat-fi il eki taşıyan kelimeden sonra gelen isim düşer. O ismin görevini, kalan fi ilimsi üstlenir. Böylece adın görevi sıfat-fi il eki almış sözcükte olur. Buna “adlaşmış sıfat-fi il” denir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisinde adlaşmış sıfat-fi il vardır?

10 yıl içinde yayımlanan yedi kitap ile sayısız genç okuyucu üzerinde büyük bir etki yaratan Harry Potter serisi, son kitabın yayımlanmasının üzerinden 12 yıl geçse ---- hâlâ etkisini koruyor. Bir kitap ve kırtasiye alışveriş sitesi tarafından yapılan bir çalışmaya göre Harry Potter, çocuk kitaplarındaki karakterler arasında “en ilham verici karakter” olarak görülüyor. Araştırmaya katılan ebeveynler çocuklarıyla haftanın beş günü kitap okuduklarını söylüyor. ---- her 10 ebeveynden altısı çocuklarıyla geçirdikleri bu süreden çok keyif aldıklarını dile getiriyor. Ebeveynlerin 3’te 1’i kendi çocukluklarında sevdikleri bir kitabı çocuğuna okuduğunu söylüyor. Çocukların yüzde 62’si klasik çocuk edebiyatı kitaplarını sevdiğini dile getiriyor ---- yine de ebeveynlerin büyük çoğunluğu günümüz kitaplarının kendi çocukluklarındaki kitaplardan daha iyi olduğunu düşünüyor.

Bu metinde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

Farklı düşünceyi savunan, aralarında anlamca karşıtlık bulunan cümlelere “anlamca çelişen cümleler” denir. Örneğin “Bir eserin değerini belirleyen anlattığı şey değil, onu anlatma şeklidir.” cümlesiyle “İçerikten çok üsluba önem veren eserlerin niteliği tartışmaya açıktır.” cümlesi anlamca çelişmektedir. İlk cümlede anlatım tarzı yani üslup öne çıkarılırken ikinci cümlede içeriğin üsluptan daha önemli olduğu vurgulanmaktadır.

Buna göre aşağıda verilen cümlelerden hangileri arasında anlamca karşıtlık vardır?

Fiillere gelen “-ma/-me” eki, sözcüğe isim özelliği kazandırır. Bu ekler, isim-fi il ekleridir. Ancak “-ma/ me” eki her zaman isim-fi il eki olarak kullanılmaz.

Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde “-ma/-me” ekinin isim-fi il olarak kullanıldığı bir sözcük yoktur?

Bir durum veya kavramı olduğundan çok az ya da çok fazla göstermeye “abartma” denir.

Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde abartma yapılmıştır?

Kurduğumuz cümleler, kendimizi ifade etmek için kullandığımız yegâne araçlardır. Bu cümleler sayesinde kıyaslamalar, benzetmeler, örneklendirmeler hatta abartmalar yaparız. İfadelerimizin ne kadar güçlü olduğunu görmek için sadece bu kalıplara bakmak bile yeterli.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Aşağıda yay ayracın kullanım alanları verilmiştir:

I. Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için kullanılır.

II. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti, yay ayraç içine alınır.

III. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarında konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak için kullanılır.

IV. Alıntının aktarıldığı eseri, yazarı veya künye bilgilerini göstermek için kullanılır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yay ayraç (( )), numaralanmış görevlerin dışında kullanılmıştır?

I. Metin

Yüzen uçaklarda kanatlar ya da gövdenin altına yerleştirilmiş şamandıralar vardır. Bu şamandıralar, yüzen uçak göllerinin çok olduğu bölgelerde, örneğin Kanada’da yolcu ve posta taşımacılığında kullanılır.

II. Metin

Toplumu derinden etkileyen tarihî ve sosyal olayları anlatan uzun manzum hikâyelere destan denir. Birçok Türk destanı vardır: Ergenekon Destanı, Oğuz Kağan Destanı, Köroğlu Destanı ... Destanlar, milletin ortak hüznü, gözyaşı ve ortak kederidir. Destanın en önemli özelliği millî oluşudur.

Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak özelliğidir?

Yüklemin bildirdiği işten etkilenen ögeye nesne denir. Nesne, yükleme sorulan “Ne, neyi, kimi?” soruları ile bulunur. Örneğin “Kitapları rafa yerleştirdim.” cümlesindeki “yerleştirme” işinden etkilenen “kitaplar” sözü, bu cümlenin nesnesidir. Yükleme sorulan “Neyi yerleştirdim?” sorusuna cevap vermektedir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne vardır?

Aşağıda kısaltmalarla ilgili bazı kurallar verilmiştir:

• Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır.

• Bazen kelimelerin, özellikle son kelimenin birkaç harfinin kısaltmaya alındığı da görülür. Bazen de aradaki kelimelerden hiç harf alınmadığı olur. Bu tür kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür.

• Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır.

• Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur.

• Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır.

• Sonunda nokta bulunan kısaltmalar, kesme işareti ile ayrılmaz.

Bu kurallara göre,

I. TEDAŞ’den yapılan açıklama, herkesi rahatlattı.

II. Onun İng.ye olan tutkusunu bilmeyen yok.

III. Bu ilacın bir mg’ı bile çok etkiliymiş.

IV. Prof. Dr. Muharrem Kaya, işine sevgiyle bağlıdır.

cümlelerinin hangisinde yazım yanlışı vardır?