Eğitim Sayfam

Birim yüzeye etki eden dik kuvvete basınç denir. Katıların basıncı cismin ağırlığı ile doğru, kuvvetin uygulandığı yüzey alanı ile ters orantılıdır.

Özdeş tahta bloklardan oluşan A, B ve C cisimlerinin şekildeki yatay düzleme yaptığı basınçlar sırasıyla PA, PB ve PC’dir.

Buna göre PA, PB ve PC basınç değerleri arasındaki büyüklük ilişkisi nasıldır?

Bir öğrenci, eşit bölmelere ayrılmış K, L, M, N kaplarından sadece K kabını bir sıvı ile ağzına kadar dolduruyor.

Öğrenci, K kabındaki sıvının bir miktarını N kabına döktükten sonra K ve N kaplarının tabanlarındaki sıvı basıncının eşit olduğunu tespit ediyor. Bu işlemden sonra aşağıdaki adımları sırasıyla uyguluyor.

I. adım: K kabında kalan sıvının bir kısmı M kabına dökülünce M ve N kaplarının tabanlarındaki sıvı basınçları eşit oluyor.

II. adım: M kabındaki sıvının tamamı L kabına dökülüyor.

III. adım: K kabında kalan sıvının 3/5 ’i M kabına dökülüyor.

Buna göre kap tabanlarına etki eden sıvı basınçlarıyla ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisi doğrudur?

Öğretmen, öğrencilere basınç konusunu daha iyi kavratmak için şekildeki etkinliği yapıyor. Etkinlikte ilk olarak I. Durum’da verildiği gibi bardağı tamamen su ile doldurarak bardağın ağzını hiç hava almayacak şekilde kâğıtla kapatıyor. Ardından II. Durum’da verildiği gibi bardağı kâğıtla birlikte ters çeviriyor ve kâğıdın yere düşmediğini gösteriyor.

Bu etkinlik sonucunda öğrenciler aşağıdaki çıkarımlardan hangisini elde edebilir?

Bir konuyu araştırmak için aşağıdaki deney yapılıyor.

1. Aşama: İçi, renkli sıvı ile dolu plastik şişenin yan tarafına bir delik açılarak buraya pipet yerleştiriliyor ve hiçbir değişiklik olmuyor.

2. Aşama: Şişirilmiş esnek balon, plastik şişenin ağzına geçiriliyor. Bir müddet sonra balonun içindeki hava azalırken pipetten dışarı sıvı akışı oluyor.

Bu deneye göre,

I. Bardağa sıvı akmasının sebebi, gazın sıvıya basınç uygulamasıdır.

II. Atmosferde bulunan gazlar, temas ettiği nesnelere basınç uygular.

III. Sıvıların derinliği azaldıkça bulundukları kabın

tabanına uyguladıkları basınç azalır.

çıkarımlarından hangileri yapılabilir?

Sıvılar bulundukları kabın her yerine basınç uygularken katılar sadece temas ettikleri yüzeye basınç uygular. Bir öğrenci katı ve sıvı basıncının bağlı olduğu faktörlerle ilgili bazı hipotezleri test edecektir. Bunun için bir sürahideki meyve suyunu taban alanları ve ağırlıkları eşit olan dört farklı bardağa doldurmuştur. Bardaklardaki meyve suyu miktarı ve yüksekliği görsellerdeki gibidir.

Buna göre aşağıdaki seçeneklerin hangisinde kullanılan bardaklarla verilen hipotez doğrulanabilir?

Bir işçi, içi su dolu bir tankerdeki suyu şekildeki havuza mümkün olan en kısa sürede boşaltmak istiyor. Bunun için tankeri havuza görseldeki gibi yaklaştırıyor.

İşçi, tankerin vanasını açıp su akışının bitmesini beklerken aşağıdaki sorunları tespit ediyor:

• Suyun akış hızının giderek azalmasından dolayı zaman kaybediyor.

• Tankerdeki su tamamen boşalmıyor.

Buna göre işçi tankerin vanasını açtıktan sonra,

I. Üst taraftaki kapağı açmak

II. Desteğin üzerindeki kolu yukarı kaldırmak

III. Desteğin üzerindeki kolu aşağı indirmek

işlemlerinden hangilerini yaparsa bu sorunları giderebilir?

Deniz seviyesinde yer alan bölgelerde hava basıncı 1 atmosfer (atm)’dir. İnsanlarda bulunan solunum ve dolaşım sistemi de 1 atm basınca uyum sağlamıştır. Su altı dalışı sırasında denizin derinliklerine doğru su basıncının her 10 metrede 1 atm arttığı bilinmektedir. Bu nedenle dalgıçlar, hayati tehlike oluşturabileceği için su basıncını dikkate almaktadır. Oksijen tüpü kullanılmadan yapılan dalışlarda dalgıçların hayatta kalmaları için kritik değer 4 atm’dir. Basıncın 4 atm’den fazla olduğu bölgelere dalacak kişiler mutlaka oksijen tüpü kullanmalıdır.

Aşağıdaki görselde, su altı arkeologları tarafından batık bir gemide araştırma yapılması planlanan bölgeler ve bu bölgelerin deniz seviyesine göre bulundukları derinlikler verilmiştir.

Buna göre batık gemiye tüpsüz dalarak inceleme yapacak olan su altı arkeologları yukarıdaki görselde verilen bölgelerden hangilerinde araştırma yapamaz?

Bir odada bulunan şekildeki ranzanın ayakları, üzerinde bulunduğu halı zeminde derin bir iz bırakmıştır.

Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi yapılırsa ranza ayaklarının halı zeminde bıraktığı izin derinliği artar?

Bir öğretmen, öğrencilerinden katı basıncının cismin yere temas eden yüzey alanına bağlı olup olmadığını araştırmalarını istemektedir.

Buna göre öğrenciler, kum zemin üzerinde çeşitli malzemeleri kullanarak kurdukları aşağıdaki düzeneklerin hangisinde katı basıncının cismin yere temas eden yüzey alanına bağlı olduğunu gözlemleyebilir?

Sıvı basıncını etkileyen değişkenler ile ilgili bir deneyde bir öğrenci esnek ve su geçirmez bir maddeyle bir huninin geniş yüzeyini tamamen kapatıyor. Daha sonra lastik bir hortumun bir ucunu huniye, diğer ucunu da içinde bir miktar su olan U borusuna şekildeki gibi geçiriyor. Lastik hortumun ucundaki huniyi eşit hacimde cıva ve etil alkol bulunan özdeş kapların tabanına değecek şekilde ayrı ayrı batırıyor.

Civanın yoğunluğunun etil alkolün yoğunluğundan daha büyük olduğu bilindiğine göre huniler kabın  tabanına değecek şekilde batırıldığında U borularında oluşabilecek su seviyeleri aşağıdakilerin hangisinde  doğru verilmiştir?

Sıvı basıncı derinlikle artar.

Buna göre;

durumlarından hangileri 'Sıvı basıncı derinlikle artar.' bilgisi kullanılarak açıklanabilir?