Kalıtımla ilgili temel kavramların tanımı ve örnekleri aşağıdaki gibi veriliyor.
Alel: Aynı karakterin oluşmasına etki eden özelliklere alel denir. Genellikle bir bireyde bir karakter için iki alel bulunur. Bu alellerin her biri bir atadan gelir. Atalardan gelen aleller aynı olabileceği gibi farklı da olabilir. Her iki atadan gelen aleller aynı ise homozigot birey, aleller farklı ise heterozigot birey oluşur. Yani homozigot bireyde o genin iki aleli aynı iken heterozigot bireyde o genin alelleri farklıdır.
Genotip: Canlıların sahip olduğu alellerin tümüdür. Canlıların saf döl mü, melez mi olduklarını gösterir. Örneğin, mor çiçekli bir bezelye bitkisinin genotipi “MM” ya da “Mm” olabilir. Beyaz çiçekli bir bezelye bitkisinin genotipi ise “mm”dir.
Fenotip: Genetik etkenlerle oluşan özelliklerin canlının dış görünüşüne yansımasıdır. Örneğin bezelyelerde mor çiçek rengi, beyaz çiçek rengi, sarı tohum rengi gibi özellikler canlının sahip olduğu alellerin dışa yansıma şeklidir.
Yukarıda verilen bilgilerden yola çıkarak 100 tane heterezigot (melez) mor renkli bezelye çaprazlanıyor. Çaprazlanan bezelyelerin 1. kuşakta oluşturduğu bezelye tohumlarının rengi ile ilgili
I. Oluşan tohumların hepsi mor renkli olabilir
II. Tohumların yarısı beyaz yarısı mor renkli olabilir
III Oluşan tohumların hepsi beyaz renkli olabilir.
yargılarından hangisi doğru olabilir?