Eğitim Sayfam

Alyuvarlar, doku ve organlara oksijen taşımakla görevli olan yuvarlak şekilli kan hücreleridir. Genlerde meydana gelen bazı mutasyonların sonucunda, alyuvarlarda şekil değişikliğine yol açan “orak hücreli anemi” hastalığı ortaya çıkar. Bu hastalıkta alyuvar hücreleri orak aletine ya da C harfine benzer bir şekil alır. Şekli değişen alyuvarlar yeterli miktarda oksijen taşıyamaz hâle gelir.

Yalnızca yukarıda verilen bilgiden yola çıkılarak mutasyonlarla ilgili,

I. Genlerin yapısında gerçekleşen değişikliklerdir.

II. Canlı için zararlı etkileri olabilir.

III. Kalıtsal oldukları için sonraki nesillere aktarılırlar.

ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

Mutasyon ve modifikasyon için ortak özellikler nelerdir?

Mesut Öğretmen'in sorusuna aşağıdaki öğrencilerden hangi doğru cevap vermiştir?

Modifikasyon ile ilgili,

  I. Çevre etkisiyle oluşur.

 II. Genlerin işleyişi değişmez.

III. Sonraki kuşaklara aktarılır.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

Çevrenin etkisiyle meydana gelen, kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon denir. Ortanca bitkisinin asidik toprakta yetiştirildiğinde kırmızı, bazik toprakta yetiştirildiğinde mavi çiçek açması modifikasyona örnek olarak verilebilir.

Buse'nin modifikasyonla ilgili verdiği bilgi için aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir?

Domates tarlamı böceklerden kurtarmak için sürekli ilaçladım. Başlangıçta böcekler yok denecek kadar azalmıştı. Ancak, daha sonra ilaçlamaya devam etmeme rağmen aynı böcek türü tekrar çoğaldı.

Buna göre, çiftçinin anlattığı durumun sebebi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

Ezgi: Vücut hücresinde gerçekleşen mutasyonlar sonraki kuşaklara aktarılırken üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar sonraki kuşaklara aktarılmaz.

Mehmet: Canlıda gerçekleşen bazı mutasyonlar yaşamı etkilemezken bazıları hafif bazıları da ciddi düzeyde etkileyebilir.

Öğrencilerin mutasyon ile ilgili verdikleri bilgiler için aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir?

Seçil Öğretmen, özdeş iki çuha çiçeğinden birini ortalama sıcaklığı 18 °C olan laboratuvara, diğerini ise ortalama sıcaklığı 27 °C olan sınıfa koyuyor. Bir süre sonra başlangıçta tomurcuklu olan çiçeklerden laboratuvardakinin kırmızı renkte, sınıftakinin beyaz renkte çiçek açtığını gözlemliyor. 

Çuha çiçeklerinin bulundukları ortamlarda diğer değişkenler sabit tutulduğuna göre, Seçil Öğretmen’in yaptığı deneyle ilgili aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı yorum yanlıştır?

Mutasyonlar üreme hücrelerinde ya da vücut hücrelerinde görülebilir ancak üreme hücrelerinde gerçekleşen mutasyonlar daha çok dikkate alınır.

Bu durumun sebebi,

I. kalıtsal olması,

II. ölümcül etkiye sahip olması,

III. vücut hücrelerinde gerçekleşen mutasyonlara göre daha hızlı gerçekleşmesi

ifadelerinden hangileri ile açıklanabilir?

Farklı canlılarda görülen, bazı modifikasyon olayları şunlardır:

I. Timsahlarda, yumurtaların bırakıldığı yuvanın ısısı 30 °C olduğunda dişi, 33 °c olduğunda ise erkek yavrular oluşur.

II . Çuha çiçekleri 30 °C nin üzerinde bir ortamda yetiştirilirse beyaz, 30 °C nin altında bir ortamda yetiştirilirse kırmızı çiçekler açar.

III. Sirke sineklerinin larvaları 16 °c de düz, 25 °C de gelişirse kıvrık kanatlı olur.

IV. İnsan derisi, yazın sıcaklığın etkisinde kalırsa melanin pigmentlerinin etkisiyle koyulaşır.

Buna göre verilenlerden hangisi, diğerlerinden farklı olup, dönüşümlü modifikasyon örneğidir?

Gregor Mendel isimli bilim adamının, yaptığı genetik çalışmalarda oldukça başarılı sonuçlar alması, bu araştırmacının bezelyeleri seçmiş olması ile yakından ilgilidir.

Bezelyelerle ilgili olarak, aşağıda verilen özelliklerden hangisi, bu araştırıcının başarıya ulaşmasında aşağıdaki faktörlerden hangisi etkili olmamıştır?