Eğitim Sayfam

Tablonun doğru olabilmesi için hangi madde değerlendirmelerinin yeri değiştirilmelidir?

Sevr Antlaşması Osmanlı Devleti’ni yok olmuş gösteren bir antlaşmadır. Mustafa Kemal ve Türk Milleti bu antlaşmaya tepki göstermişlerdir. I. Dünya savaşı sonrasında kalıcı barışı sağlamak için yayınlanan Wilson ilkelerine rağmen antlaşma maddeleri çok serttir. Örneğin, Sevr Antlaşması’nda ‘’Kapitülasyonlardan tüm devletler yararlanacaktır.’’ maddesi yer almıştır.

I. Devletler arası ekonomik engeller kaldırılacak.

II. Devletler arasında gizli antlaşmalar yapılmayacak.

III. Yenilen devletlerden savaş tazminatı ve toprak alınmayacak.

IV. Çanakkale Boğazı sürekli olarak bütün devletlerin gemilerine açık olacak

Wilson ilkelerinden hangisi bu maddeye karşıdır?

“…Hikmet isminde Askeri Tıbbiye talebesi ve Sivas Kongresi’nde Askeri Tıp talebesi delegesi olan bir genç, İstanbul efendi ve paşalarına vatanseverlikte, memleketçilikte, milliyetçilikte rehber ve örnek olacak ölçüde doğru düşünce, milli inan ve imanın sahibi bulunuyordu. Bu genç de Paşa’nın odasındaydı. Sanki birdenbire ateş ve heyecan kesilmiş olarak, yüksek sesle “Paşam, delegesi bulunduğum Tıbbiyeliler beni buraya istiklal davamızı başarmak yolundaki mesaiye katılmak üzere gönderdiler. Mandayı kabul edemem. Eğer kabul edecek olanlar varsa, bunlar her kim olursa olsun şiddetle reddeder ve kınarız. Eğer, manda fikrini siz kabul ederseniz sizi de reddeder, Mustafa Kemal’i “vatan kurtarıcısı” değil, “vatan batırıcısı” olarak adlandırır ve lanetleriz,” diye bağırdı. Bu gencin yürekten kopup gelen bu sözleri karşısında odadakilerin birçoğunun gözleri yaşarmıştı. Mustafa Kemal Paşa da müteheyyiç olmuştu. Heyecanlı bir sesle “Arkadaşlar gençliğe bakın, Türk milli bünyesindeki asil kanın ifadesine dikkat edin,” dedi. Sonra da Hikmet Bey’e dönerek “Evlat, müsterih ol. Gençlikle iftihar ediyorum ve gençliğe güveniyorum. Biz, azınlıkta kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceğiz. Parolamız tektir ve değişmez: Ya istiklal ya ölüm!”

Mazhar Müfit Kansu-Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber-Cilt 1-Sayfa 248

Bu bilgiye göre Tıbbıyeli Hikmet ve Mustafa Kemal arasında Sivas Kongresi’nde geçen konuşmada Türk halkı adına hangi konuda taviz verilemeyeceğine vurgu yapılmıştır?

I. Sınırların korunması ve iç̧ güvenliğin sağlanması için gerekli askerin dışında Osmanlı ordusu terhis edilecektir.

II. Tüm telsiz, telgraf hatlarının kontrolü̈; Toros tünelleri ve bütün demiryollarının denetimi İtilaf Devletleri tarafından sağlanacaktır.

III. İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit eden bir durum olursa herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecektir. (7.Madde)

IV. Doğudaki altı vilayette (Sivas, Elâzığ, Diyarbakır, Bitlis, Erzurum, Van) karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri bu illeri işgal edilebilecektir. (24. madde)

Mustafa Kemal, 13 Ekim 1918 tarihinde Halep’ten çektiği telgrafta, Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonraki görüşlerini şöyle belirtmiştir: ‘‘Genel savaşın ardından imzalanan ateşkes sonucunda ülkemizin büyük bir kısmı elden gittikten sonra bugünkü vatanımızın önemli parçaları da düşman orduları tarafından işgal edilmişti.’’

Bu bilgi doğrultusunda yukarıdaki Mondros Ateşkes Antlaşması maddelerinden hangileri Osmanlı topraklarının işgaline hukuki zemin hazırlamayı amaçlamıştır?

Mustafa Kemal, 13 Ekim 1918 tarihinde Halep’ten çektiği telgrafta, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın şartlarını çok ağır bulduğuyla ilgili şunları belirtmiştir:

‘’Mondros Ateşkesi, Osmanlı Devleti’nin müttefikleriyle beraber sürüklendiği acı yenilginin yüz kızartacak bir sonucudur. Bu ateşkes maddeleri Türk topraklarını yabancıların işgaline sunmuştur. Yine bu ateşkes maddeleri Sevr Antlaşması’nın hükümlerinin de kolaylıkla kabul ettirilebileceği fikrini işgalcilere mümkün ve normal gösterdi.’’

Yukarıda verilen bilgilere göre anlaşma hakkında aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Birinci Dünya Savaşı öncesi dünya adeta bir barut fıçısını andırıyordu. Ülkeler hızla silahlanıyor, çıkarları çerçevesinde ittifaklar kuruyorlardı. Rusya sıcak denizlere inmek isterken, İtalya ve Almanya sömürge toprakları arıyordu. Avusturya Macaristan İmparatorluğu Balkanlara hâkim olmak istiyor. İngilizler, Arap topraklarını Osmanlı’dan koparmayı planlıyordu. Osmanlı Devleti ise tek başına topraklarını koruyamıyordu.

I. Rusya’nın Panslavizm politikası

II. Avusturya Macaristan İmparatorluğu’nun Bosna’yı işgal etmesi

III. İtalya’nın Trablusgarp’a saldırması

IV. Almanya’nın Orta Afrika’da sömürge toprakları elde etmesi

Gelişmelerden hangileri Avrupa devletlerinin Osmanlı topraklarını paylaşma düşüncesinde olduklarını gösterir

Aşağıda Millî Mücadele’yi desteklemek üzere kurulmuş olan milliyetçi cemiyetlerden bazıları ve yaptığı faaliyetler verilmiştir.

I. Trakya-Paşaeli Cemiyeti: Amacı ‘’ Trakya’nın toprak bütünlüğünü korumak ‘’ olarak belirtilmiştir. Trakya’nın Türk olduğunu kanıtlamak için Yeni Edirne, Ahali ve Trakya adlı gazeteleri çıkarmıştır.

II. Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti: Trabzon ilinin Türklüğünü ispat etmek amacıyla çalışmıştır. Başkanlığını Barutçuoğlu Ahmet Efendi’nin yaptığı cemiyet İstiklal gazetesini yayımlamıştır. Cemiyet Erzurum Kongresi’nin toplanmasına destek vermiştir.

III. Millî Kongre Cemiyeti: Bütün yararlı cemiyetlerin tek isim altında birleşmesi gerektiğini dile getirmiştir. Bu cemiyet diğerlerinden farklı olarak sadece basın yoluyla faaliyet göstermiştir.

IV. Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Türkçe olarak Albayrak, Hadisat gazeteleri ile Le Pays (Vatan) adı verilen Fransızca bir gazete çıkarmıştır.

Verilen bilgilerden hareketle çıkarılabilecek en genel yargı aşağıdakilerden hangisidir?

İngiltere, Rusya’nın Boğazlar’a hâkim olarak sıcak denizlere inmesini çıkarlarına aykırı buluyor, Rusya’ya karşı Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü savunuyordu. 19. yüzyılın sonlarına doğru petrolün önem kazanması, yeni bir güç olarak ortaya çıkan Almanya ve İtalya tehlikesi, artan sömürgecilik rekabeti karşısında İngiltere politika değiştirmiş, Osmanlı toprak bütünlüğünü savunmaktan vazgeçmiştir. Hatta Osmanlı Devleti’nin parasını peşin ödeyerek yaptırdığı iki savaş gemisine el koymuştur. Almanya ise ekonomisi çökmüş, askeri olarak yetersiz olan Osmanlı Devleti ile ittifak arayışına girmiştir.

Birinci Dünya Savaşı öncesinde yaşanan bu gelişmelere göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesinin nedenlerinden biri Rusya’ya karşı açılacak bir cepheyle elde edilecek başarı sonucunda, Orta Asya Türklerinin Rusya’nın egemenliğinden kurtarılacak olmasıdır.

Bu düşünce Osmanlının dağılmasını önlemek üzere ortaya çıkmış hangi fikir akımıyla daha çok ilgilidir?

Atatürk: “Tam bağımsızlık doğal olarak siyasi, mali, ekonomik, adli, askeri, kültürel ve diğer hususta tam serbestlik demektir. Bu saydıklarımın herhangi birinde bağımsızlıktan yoksun kalmak, ulus ve ülkenin gerçek anlamıyla bütün bağımsızlığından yoksun kalması demektir.”

Atatürk’ün sözüne göre hangi cemiyet “tam bağımsızlık” ilkesine aykırı olarak kurulmuştur?