Eğitim Sayfam

Periyodik tablonun oluşumunu anlatmak isteyen öğretmen bir etkinlikle konuya giriş yapıyor. Öğretmen her elementin bir şekerle temsil edildiği bu etkinlikte,

• İçinde on iki tane şeker bulunan her bir kutuyu, üç çeşit şekerin dört farklı rengi ile hazırlıyor.

• Kutulardan rastgele iki şeker aldıktan sonra öğrencilere dağıtıyor.

• Bu şekerleri karelere ayrılmış bir kâğıt üzerinde istedikleri gibi düzenlemelerini ve yaptıkları tasarımı diğer arkadaşlarının çalışmalarına da bakarak geliştirmelerini istiyor.

Bu çalışma sonunda öğrencilerin yaptığı tasarımlar aşağıda veriliyor.

Yapılan tasarımlardan hareketle,

I. Günümüzde kullanılan periyodik tabloda elementler hangi kurala göre dizilmiştir?

II. Gelecekte keşfedilecek elementlerin özellikleri tahmin edilebilir mi?

III. Periyodik tablo, geçmişten günümüze neden bir değişim geçirmiştir?

sorularından hangilerinin doğru cevabına ulaşılır?

Aşağıda demirin tarihçesi ve kullanımına dair bilgiler yer almaktadır.

Mısır’da MÖ 3500’lü yıllardan kalma demir nesneler bulunmuştur. Ancak bu nesnelerin bileşimlerindeki demir oranları, bunların Dünya’ya çarpan gök taşlarından üretildiğini göstermektedir. Hititlerin MÖ 1500'lü yıllarda demiri ilk eriten medeniyet olduğu düşünülmektedir. Hititler, eritilen demiri kalıplara dökmüşler ve demirin soğuması ile birçok alet yapma imkânı bulmuşlardır. Yağmurlu havalarda dışarıda bırakılan bu aletlerde kararma ve dökülmelerin olduğunu keşfetmişler ve bu aletleri nemden ve sudan uzak tutmaya çalışmışlardır. Bu yeni ve dayanıklı metal Hititlere ekonomik ve politik açıdan güç kazandırmış ve böylece Demir Devri başlamıştır.

Verilen bilgilere göre,

I. Su demirin tanecik yapısının değişmesine neden olur.

II. Demir sadece eritilerek fiziksel değişime uğratılabilen bir metaldir.

III. Hititler demiri kullanabilmek için sadece fiziksel değişime uğratmışlardır.

yorumlarından hangileri yapılabilir?

Öğretmen kimyasal tepkime konusunu pekiştirmek için aşağıdaki karikatürü tahtaya asıyor.

Verilen karikatürle,

I. Bileşikler kimyasal tepkimeler sonucunda oluşur.

II. Maddelerin molekül yapısının değişme sürecine kimyasal tepkime denir.

III. Kimyasal tepkime atomlar arasındaki bağların kopması ve yeni bağların oluşmasıyla gerçekleşir.

IV. Oluşan yeni maddeler, yapısında bulunan atomların özelliklerini taşımaz.

olaylarından hangileri anlatılmak isteniyor?

Asit - baz ayraçlarından biri olan turnusol kâğıdının rengi, asidik çözeltilerde kırmızıya bazik çözeltilerde maviye döner.

Öğretmen pil, iletken tel ve kurşun kalem uçlarını birleştirerek bir düzenek oluşturuyor. Düzenekteki kalem uçlarını tuzlu su çözeltisine batırdığında hava kabarcıkları gözleniyor. Bu çözeltiye lahana suyu ilave edildiğinde ise kalem uçlarından birinin etrafında kırmızı, diğerinde mavi halkalar oluşuyor.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yapılan deneyin sonucu olamaz?

Bir öğretmen öğrencileri ile pH değeri bilinmeyen sıvıların türünü belirleyebilmek için soru cevap oyunu oynamıştır. Oyunda öğrencilerin sorduğu sorular ve öğretmenin verdiği cevaplar tabloda verilmiştir.

4. soruya “Hayır” cevabı verildiğinde maddenin türü kesin olarak belirlenmiştir.

Buna göre 4. soru aşağıdakilerden hangisi olamaz?

Bir deneyin aşamaları ve sonucu aşağıdaki görsellerde verilmiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yapılan deneyin amaçlarından biri olamaz?

Tabloda öz ısıları verilen oda sıcaklığındaki maddelerden eşit kütlelerde alınıyor. Bu maddeler ortamda bulunan ısıtıcılardan dört tanesi seçilerek aynı anda beş dakika ısıtılıyor ve bu süre sonundaki sıcaklıkları aşağıdaki grafikte gösteriliyor.

Buna göre maddelerin ısıtıldığı ısıtıcılar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

(Isıtıcının verdiği enerji büyüklüğü ile doğru orantılıdır.)

Bilimsel çalışma yönteminin en önemli parçası olan kontrollü deney, deney şartlarından sadece bir tanesi değiştirilerek yapılır.

Aşağıda verilen malzemelerle kontrollü deneyler yapılmak istenmektedir.

Verilen malzemeler kullanılarak aşağıdaki araştırma sorularından hangisi kontrollü deneyle test edilemez?

Kışın havanın çok soğuk olduğu gecelerde seraların farklı noktalarına bitkilerin donmaması için sıvı dolu kaplar bırakılır.

Eşit kütlelerde alınan ve özdeş ısıtıcılarla ısıtılan K ve L sıvılarına ait aşağıdaki grafik veriliyor.

Bir üretici serasındaki donma olayını engellemek için bu grafikte verilen sıvılardan en uygun olanını seçmek istiyor.

Buna göre üreticinin seçeceği sıvı aşağıdakilerden hangisinde gerekçesi ile birlikte doğru verilmiştir?

Çok düşük sıcaklıklarda bile kolayca alev alabilen samanlardan eşit miktarlarda alınarak sadece cinsleri farklı metal
plakaların üstlerine konuluyor. Bu plakalar aynı ortama güneş ışığı alacak şekilde yerleştiriliyor ve samanların alev alma süreleri gözlemleniyor.

Buna göre daha geç alev alacak samanı tespit etmek için aşağıdakilerden hangisini bilmek yeterlidir?