Eğitim Sayfam

Aşağıdaki tabloda 19. ve 20. yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nin dağılmasını önlemek için ortaya çıkan fikir akımlarıyla ilgili bilgiler verilmiştir.

I. Osmanlıcılık: Hangi din ve ırktan olursa olsun Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayanları kaynaştırarak bir “Osmanlı milleti” oluşturmanın amaçlandığı bu akımla imparatorluğun bütünlüğünü sağlamak hedeflenmiştir.

II. İslamcılık: Devleti kurtarmak için hangi milletten olursa olsun bütün müslümanları halifenin etrafında toplamayı amaçlamıştır.

III. Türkçülük: Devlet; dili, dini, soyu ve ülküsü bir olan topluma dayanarak ayakta durabilir. Bu nedenle Osmanlı Türklerine ulusal bilinç kazandırılmalıdır.

Bu bilgilere göre, müslüman olan Trablusgarp halkının 1911 yılında yapılan Trablusgarp Savaşı’nda İtalya’ya karşı Osmanlı Devleti’nin yanında yer alması bu akımlardan hangileriyle ilişkilendirilebilir?

Sevr Antlaşması’nın bazı maddeleri aşağıda verilmiştir:

● Zorunlu askerlik kaldırılacak, asker sayısı sınırlandırılacak ve ordunun ağır silahı olmayacak.

● Boğazlar; içinde Türklerin bulunmadığı uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek, savaş zamanı dahi bütün gemilere açık olacak.

● Kapitülasyonlardan bütün devletler faydalanacak.

● Azınlıkların hakları genişletilecek.

Bu maddelerden hareketle Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Aşağıda Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Yaban” adlı eserinden alınan bazı bölümler verilmiştir: “

… Onlara İstanbul’un dört devletin askerî işgali altında olduğunu, İzmir’in ta Bursa’ya kadar Yunanlılar tarafından istila edildiğini, Adana’dan Fransızların henüz el çekmediğini, Urfa’da, Antep’te kanlı olayların cereyan etmekte olduğunu haber veriyor, her birinin yüzüne ayrı ayrı bakıyordum.

… İstanbul’da ne padişahın ne devletin ne hükûmetin itibarı kaldı. Yüzbaşı rütbesinde yabancı subaylar, sadrazamlara emir veriyor, padişaha filan adamı filan yere tayin et diye akıl veriyor. Memleketin büyüklerini, akıllı adamlarını Malta Adası’na sürdüler. Kimseye göz açtırmıyor, söz söyletmiyorlar…”

Yukarıdaki metinden hareketle,

I. Yunanlılar ve Fransızlar Anadolu’da işgal faaliyetlerinde bulunmuştur.

II. Toplumdaki aydın insanlar İtilaf Devletleri tarafından baskıya maruz kalmıştır.

III. Osmanlı Devleti’nin otoritesi sarsılmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

İstanbul Hükûmeti adına Tevfik Paşa, 17 Ekim 1922’de bana gönderdiği telgrafta kazanılan zaferin bundan böyle İstanbul ile Ankara arasında anlaşmazlık ve ikiliği ortadan kaldırdığını ve millî birliğimizi sağladığını yazıyordu. Yani Tevfik Paşa şöyle demek istiyordu: “Memlekette düşman kalmadı. O hâlde padişah yerindedir, hükûmet onun yanındadır. Millete düşen de bu makamların vereceği emirlere uymaktır. Böyle olunca da elbette birliğe engel bir şey kalmamış olur.”

Tevfik Paşa, Mustafa Kemal’e çektiği bu telgrafta aşağıdakilerden hangisini yok saymıştır?

Cumhuriyetçilik ilkesi; yönetim şekli olarak halk egemenliğini esas alan, yöneticilerin halk tarafından belli bir süre için seçilmesini sağlayan, cumhuriyet rejimini ön plana çıkaran ve bunu bir hayat felsefesi hâline getirmeyi amaçlayan Atatürk ilkelerinden birisidir.

Buna göre cumhuriyetçilik ilkesi için,

I. Ülke yönetiminde tek kişinin egemenliğini reddeder.

II. Halkın, yönetimde söz sahibi olmasını savunur.

III. Seçimlerin belli aralıklarla yapılmasını öngörür.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?