Eğitim Sayfam

Osmanlı Devleti’nin 20. yüzyılda içinde bulunduğu sosyal, siyasî, ekonomik ve kültürel durumunu anlayabilmek için aynı dönemde Avrupa’da yaşanan gelişmeleri iyi bilmek gerekmektedir.

Buna göre;

I. Osmanlı Devleti, Avrupa’daki gelişmelerden etkilenmektedir.

II. Osmanlı’nın durumunu etkileyen dış unsurlar bulunmaktadır.

III. Avrupa’daki gelişmelerin ulusal sonuçları ortaya çıkmaktadır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan Sırp, Rum, Bulgar, Arnavut, Boşnak ve Yunan gibi uluslar Avrupa devletlerinin kışkırtmaları ve Fransız İhtilalinin etkisiyle bağımsız devletler kurmak için farklı yerlerde isyan ederek Osmanlı Devleti’ni zor durumda bıraktılar. Zamanla sıklaşan isyanlar ve bozulan iç huzurun yeniden sağlanması ve böylece din ayrımı olmaksızın bütün Osmanlı uluslarının bir arada tutulması neredeyse imkânsızdı.

Bu açıklamayı yapan biri aşağıdaki fikir akımlarından hangisinin başarısız olacağına inanmaktadır?

II. Abdülhamit Dönemi’nde Kanun-i Esasi adıyla Türk tarihinin ilk yazılı anayasası hazırlandı (1876). Bu çalışma sonrası azınlıkların da temsil edildiği bir meclisin açılmasıyla bir Manastır Askerî İdadisinde likte I. Meşrutiyet Dönemi başlamış oldu. Mecliste 46 milletvekili ile temsil edilen azınlıklar bu hak karşısında da tatmin olmayarak yıkıcı ve bölücü faaliyetlerine devam ettiler. 1877-1878 yıllarında yaşanan Osmanlı- Rus Savaşı (93 Harbi) zamanında azınlıklar ülke içinde karışıklıklar çıkarmaya devam ettiler. Azınlıkların bu durumu karşısında sultan II. Abdülhamit, Kanun-i Esasi’nin kendisine verdiği yetkiye dayanarak Meclisi kapattı.

Buna göre Kanun-i Esasi ile ilgili olarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

Mustafa Kemal’in doğduğu, çocukluğunun ve eğitiminin ilk yıllarının geçtiği Selanik şehri, işlek bir limana sahip olup demir yolu ile bölgenin önemli şehirlerine bağlıydı. Batı’da basılan gazete ve kitaplara çok kısa bir süre içinde Selanik’te ulaşılabiliyordu. Selanik ayrıca okuma yazma düzeyi yüksek olan Osmanlı şehirleri arasındaydı. Selanik’in bu özellikleri Mustafa Kemal’in kişiliğini doğrudan etkileyecektir.

Bu parçadan hareketle Selanik şehrinin;

I. Siyasi

II. Sosyal

III. Kültürel

IV. Ekonomik

özelliklerinden hangileri Mustafa Kemal’in kişilik gelişimini etkilemiştir?

Mustafa, Selanik Mülkiye Rüştiyesinde okurken annesinden gizlice Selanik Askerî Rüştiyesinin sınavlarına girerek başarılı olmuştur. Zübeyde Hanım ilk başlarda karşı olsa da oğlunun askerî okulda okuma isteğini görünce izin vermek zorunda kalmıştır. 

Mustafa Kemal, Manastır Askerî İdadisinde eğitim gördüğü dönemden itibaren ülke sorunlarıyla yakından ilgilenmeye başlamıştır. Yakın arkadaşları ile zaman zaman sohbetler düzenleyip sorunlara karşı çareler bulmaya çalışmışlardır.

Verilen örneklerden hareketle Mustafa Kemal’in aşağıdaki kişilik özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir?

Mustafa Kemal, birçok düşünürün eserlerini okumuş ve gelecekte yararlanmak üzere bu eserlerden ve düşünürlerden kendisine dersler çıkarmıştır. Manastır Askerî İdadisindeyken “Vatan ve Hürriyet” şairi olarak bilinen Namık Kemal’in eserleriyle tanışmış ve her fırsatta şairin eserlerini okumuştur. Şiirlerini ezbere bildiği Namık Kemal’den “Türk ulusunun yüzyıllardan beri beklediği ses” olarak bahsetmiştir. Mustafa Kemal, Tevfik Fikret için: “Ben inkılap ruhunu ondan aldım.” diye söz etmiş; onun özgürlük ve laiklik anlayışından esinlenmiştir. Yine milliyetçiliğinin önemli temsilcisi olarak gördüğü “Millî Şair” diye de tanınan Mehmet Emin Yurdakul, en sevdiği şairler arasında yer almaktadır.

Buna göre Mustafa Kemal ile ilgili olarak;

I. Yenilikçi bakış açısı Tevfik Fikret sayesinde oluşmuştur.

II. Mehmet Emin Yurdakul’u Türk kültürü alanında etkilemiştir.

III. Namık Kemal’in eserleriyle göreve başladığı yıllarda tanışmıştır.

yargılarından hangileri söylenebilir?

Mustafa Kemal, lise yıllarında iyi bir komutan iyi bir Fransızca bilmeli düşüncesinden hareketle yabancı dilini geliştirmek için özel çaba harcadı. Yazları Selanik’e geldiğinde özel dersler alarak yabancı dilini geliştirdi. Ayrıca çeşitli görevlerle Avrupa’da da bulundu.

Bu durumun Mustafa Kemal’e katkıları arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?

İtalya’nın Trablusgarp’a saldırması üzerine Osmanlı Devleti kara bağlantısı olmadığı için bölgeye takviye destek gönderememiştir. Donanma da zayıf olduğu için denizden destek verilememiştir. Sadece Mustafa Kemal ve bazı gönüllü subaylar İngiliz sömürgesi altındaki Mısır üzerinden gizlice bölgeye gönderilmiştir.

Bu durum Osmanlı Devleti’nin aşağıdaki alanların hangisinde çöküntü içinde olduğunun kanıtıdır?

Mustafa Kemal, Harp Akademisini bitirdikten sonra staj yapmak için 5 Şubat 1905’te Şam’daki 5. Orduya atandı. Bu sırada Şam’da iç karışıklıklar yaşanıyordu. Devletin halk üzerindeki otoritesi zayıflamıştı. Ayrıca eşkıya saldırıları da halkı zorluyordu. Mustafa Kemal, daha ilk görev yerinde karşılaştığı bu sıkıntılı durum içinde yılmamış, günün değil yarının adamı olmaya karar vermişti. Dağılmak üzere olduğunu düşündüğü imparatorluktan ulusal niteliklere sahip bir Türk Devleti çıkartmanın gerektiğini daha o günlerde öngörmüştü. Bu nedenle Şam’da Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kuran Mustafa Kemal, Suriye’nin bazı şehirlerinde de şubelerini kurarak çalışmalarını genişletti. Daha sonra gizlice Selanik’e gelerek burada da cemiyetin bir şubesini kurdu.

Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?

Mustafa Kemal, Sofya’daki görevi esnasında Bulgaristan’da yaşayan Türkleri ziyaret edip onlarla yakından ilgilendi, onların kültürel hayatlarının gelişmesi için çaba sarf etti. Bulgar ordusundaki subaylarla tanıştı ve Bulgar ordusunun manevralarını yakından takip etti. Ayrıca diğer ülkelerden pek çok elçi ile tanışma fırsatı buldu. Onlardan Avrupa ülkelerindeki gelişmeler ve fikirler hakkında bilgi edindi.

Buna göre Sofya’daki yaşantısının Mustafa Kemal’e katkı sağladığı alanlar arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?