Eğitim Sayfam

Türk Heyetini temsilen Moskova’da bulunan Yusuf Kemal Bey ve Rıza Nur Beyler Afganistan’ın Moskova olağanüstü elçisi Veli Han ile görüşmelerde bulunarak iki Müslüman devletin işbirliği içerisinde olmasına karar verdiler. 1 Mart 1921 tarihinde Moskova’da bulunan iki ülke temsilcileri arasında bir dostluk antlaşması imzalandı. On maddeden oluşan bu anlaşmayla taraflar; bütün Doğu ülkelerinin tam bağımsızlık hakkına sahip olduğunu ve taraflardan birine yapılacak bir saldırının diğerine de yapılmış kabul edileceğini onayladılar. TBMM, Afganistan’a subay ve öğretmen göndereceğine söz verdi.

Bu bilgilere göre Afganistan Devleti ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Rusya, Birinci Dünya Savaşı’nda İtilaf Devletleri bloğunda yer almıştı. Savaş sırasında Rusya’da Bolşevik İhtilali çıkmış ve yeni kurulan Sovyet Rusya Devleti Birinci Dünya Savaşı’ndan çekilmişti. İtilaf Devletleri Rusya'da gelişen yeni rejimden rahatsız olmuşlar ve sosyalist rejimin yayılmasını önlemek amacıyla Sovyet Rusya’ya karşı düşmanca bir tavır takınmışlardı. Bu arada Anadolu’nun İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesi Sovyet Rusya’nın güney sınırları için ciddi bir tehdit oluşturmuştu.

Paragrafta sözü edilen tehdit, Sovyet Rusya Hükûmeti’ni aşağıdakilerden hangisine yöneltmiştir?

TBMM Hükûmeti ile Sovyet Rusya Hükûmeti ortak düşman karşısında işbirliği yapmaya karar verdiler. Bu karar 16 Mart 1921 tarihinde Sovyet Rusya ile TBMM Hükûmeti arasında Moskova Antlaşması’nın imzalanması sonucunu doğurdu.

Bu antlaşma ile kabul edilen bazı hükümler şunlardır:

İki taraftan birinin tanımadığı antlaşmayı diğeri de tanımayacaktır.

Sovyet Rusya Misak-ı Millî’yi tanıyacaktır.

Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya’sı arasında imzalanmış tüm antlaşmalar geçersiz sayılacaktır.

Sovyet Hükûmeti, kapitülasyonların kaldırılmış olduğunu kabul edecektir.

İki devlet arasındaki ilişkileri geliştirmek amacıyla malî ve ekonomik konularda işbirliğine gidilecektir.

Moskova Antlaşması'nda yer alan bu hükümlere dayanarak Sovyet Rusya ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Londra Konferansı’nda Sevr Antlaşması’nda herhangi bir değişiklik yapılmasını kabul etmeyen Yunan Hükûmeti İtilaf Devletleri ile yaptıkları görüşmelerle Yunan ordusunun kısa sürede Ankara’yı ele geçirebileceğini iddia ettiler. İtilaf Devletleri de Yunanlıların bu istekli tavrı karşısında Sevr Barış Antlaşması’nı TBMM’ye zorla kabul ettirmek amacıyla Yunanlıların yeniden saldırıya geçmesini istediler. Londra’da bulunan Türk temsilcileri henüz yurda dönmeden Yunan ordusu 23 Mart 1921 tarihinde Bursa ve Uşak üzerinden saldırıya geçti.

Buna göre belirtilen saldırının, aşağıdaki savaşlardan hangisine yol açmış oolduğu söylenebilir?

kinci İnönü Zaferi sonrasında İtalyan kuvvetleri Antalya, Konya ve Muğla bölgesindeki işgal kuvvetlerinin bir kısmını geri çektiler. Fransızlar ise Zonguldak’taki işgallerine son vererek TBMM ile anlaşma yolları aramaya başladılar. Yunanlılar ise daha büyük bir kuvvet toplayarak yeniden saldırıya geçmek için Yunanistan’dan Anadolu’ya takviye birlikler istediler.

Bu bilgilere göre İkinci İnönü Savaşı’nın sonuçlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Maarif Vekâleti, 1920 yılının Ekim ayında Millî Marş yazılmasıyla ilgili bir yarışma düzenledi. Kazanan kişiye 500 lira ödül verileceğini gazeteler aracılığıyla halka duyuruldu. Ancak Burdur milletvekili Mehmet Akif Bey yarışmaya katılmadı. Millî Eğitim Bakanı Suphi Bey Mehmet Akif Bey’e 5 Şubat 1921 tarihinde bir mektup göndererek İstiklal Marşı’nı yazma görevinin kendisine verildiğini bildirdi. Bu mektup üzerine Mehmet Akif Bey İstiklal Marşı’nı yazmaya başladı.

Buna göre Mehmet Akif Bey’in yarışmaya katılmama gerekçesinin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

Birinci ve İkinci İnönü Muharebeleri’nin Türk ordusunun zaferiyle sonuçlanması üzerine Yunanlılar, Türk ordusuna kesin darbeyi vurmak ve bu yolla Anadolu’daki hedeflerine ulaşabilmek için savaş güçlerini artırmaya karar verdiler. Yunanistan’da seferberlik ilan edildi. Eli silah tutan herkes askere alınırken İngiliz Hükûmeti de ekonomik kaynak sağlayarak Yunanlılara destek verdi. Yunan saldırısı 10 Temmuz 1921 tarihinde başladı. Sayı ve donanım bakımından üstün Yunan kuvvetleri karşısında Türk ordusu başarılı olamadı.

Paragrafta verilen bilgilerin aşağıdaki savaşlardan hangisi ile ilgili olduğu söylenebilir?

Kütahya-Eskişehir Muharebeleri sonrası Türk Ordusu Sakarya Nehri'nin doğusuna doğru çekilmeye başlamıştı. Bu çekiliş TBMM’de çok sert tartışmalar yaşanmasına, Yunanlıların Ankara’ya ulaşacağı endişelerine ve morallerin bozulmasına yol açmıştı. Bu ortamda 15-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında Mustafa Kemal’in direktifleri doğrultusunda Maarif Vekâleti’nin organize edeceği bir eğitim kongresi toplantısı yapılmasına karar verilmişti. İçinde bulunulan koşullar dikkate alınarak kongrenin ertelenmesi gündeme geldi. Ancak Mustafa Kemal, erteleme önerilerini dikkate almayarak Maarif Kongresi’nin zamanında toplanması konusunda ısrar etti.

Mustafa Kemal’in bu ısrarı aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olamaz?

"Yetişecek çocuklarımıza ve gençlerimize, görecekleri öğrenimin sınırları ne olursa olsun, ilk önce ve her şeyden önce Türkiye'nin bağımsızlığına, kendi benliğine, millî geleneklerine düşman olan bütün unsurlarla mücadele etmek gereği öğretilmelidir. Dünyada uluslararası duruma göre böyle bir mücadelenin gerektirdiği manevi unsurlara sahip olmayan kişiler ve bu nitelikte kişilerden oluşan toplumlara hayat ve bağımsızlık yoktur. Çocuklarımızı aynı eğitim derecesinden geçirerek yetiştireceğiz. Kesinlikle bilmeliyiz ki iki parça halinde yaşayan milletler zayıftır, hastadır. Çocuklarımıza vereceğimiz öğrenim sınırı ne olursa olsun onlara esas olarak şunları öğreteceğiz: Milletine, Türkiye Devleti'ne, TBMM'ye düşman olanlarla mücadele; bu mücadelenin sebep ve vasıtaları ile donatılmayan millet için yaşama hakkı yoktur."

Yukarıda TBMM Başkanı Mustafa Kemal'in Maarif Kongresi’nin açılış konuşmasından bir bölüm verilmiştir. 

Bu konuşmaya göre Maarif Kongresi’nin düzenlenmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Mustafa Kemal, 5 Ağustos 1921'de "Başkomutan" olarak görevlendirilmiştir. Buna göre yasa gücünde emir verme yetkisine sahip olmuştur. 

Mustafa Kemal bu yetkiye dayanarak Türk ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için aşağıdakilerden hangisini yayınlamıştır?

Tekâlif-i Milliye emirlerine göre;

• Halk, elindeki silah ve cephaneyi 3 gün içinde orduya teslim edecek,
• Her aile birer takım çamaşır, birer çift çorap ve birer çarık verecek,
• Karşılığı daha sonra geri ödenmek üzere halkın elindeki yiyecek ve giyecek maddelerine, her türlü makineli araca ve tüccarların elindeki her türlü giyim eşyasına el konulacak,
• Halkın elindeki binek hayvanlarının ve taşıt araçlarının yüzde yirmisine el konulacak,
• Sahipsiz bütün mallara el konulacak,
• Tüm demirci, dökümcü, nalbant, terzi ve marangoz gibi iş sahipleri ordunun emrinde çalışacak,
• Halkın elindeki araçlar, ordunun ihtiyaçları için her ay 100 km taşıma yapacaklardı. 

Bu emirlerle Türk halkından beklenen aşağıdakilerden hangisidir?

Tekâlif-i Milliye Emirleri'nin tam olarak uygulanabilmesi için her ilçede bir Tekâlif-i Milliye Komisyonu oluşturuldu. Cephe gerisinde meydana gelebilecek sıkıntıları önlemek amacıyla İstiklal Mahkemeleri kuruldu. Türk milleti emirlerin gereğini yerine getirdi. Tekâlif-i Milliye Emirleri Türk ordusunun ihtiyaçlarının karşılanmasına önemli katkılar sağladı.

Bu bilgilere göre Tekâlif-i Milliye Emirleri'nin uygulanmasıyla ilgili olarak;

I. Halk tarafından desteklenmiştir.

II. Belli bir düzen içinde uygulanmıştır.

III. Osmanlı Hükûmeti'nin tepkisine yol açmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Sakarya Savaşı’nda Yunan ordusu 23 Ağustos 1921 tarihinde saldırıya geçti. Türk ve Yunan orduları 100 km uzunluğunda bir cephede savaşacaktı. Mustafa Kemal Paşa’ya göre bıçağın kemiğe dayandığı koşullar vardı ve ölünceye kadar savaşmaktan başka çare yoktu. Mustafa Kemal bu duruma uygun olarak ordularına gereken emri verdi.

Mustafa Kemal’in Sakarya Savaşı’nda ordularına verdiği emrin içeriğinde aşağıdaki ifadelerden hangisi yoktur?

26 Ağustos 1922 tarihinde Mustafa Kemal başkomutanlığında başlatılan Büyük Taarruzun ilk günü Yunan Cephesi yarıldı ve ertesi gün Afyon şehri kurtarıldı. İki gün içerisinde Afyon çevresindeki bütün düşman üsleri ele geçirildi. Panik halindeki Yunan ordusu Aslıhanlar mevkiinde kuşatıldı. 30 Ağustos 1922 tarihinde Aslıhanlar mevkiinde yapılan Dumlupınar Meydan Muharebesi ile Yunan ordusunun ana kuvvetleri imha edildi. Dağılan Yunan ordusu bozgun halinde batı yönünde kaçmaya başladı.

Bu gelişmeler üzerine Başkomutan Mustafa Kemal Türk ordusuna hangi emri vermiştir?

Büyük Taarruz’un başarıyla sonuçlanması üzerine Anadolu’daki Yunan işgali sona erdi. İtilaf Devletleri TBMM Hükûmeti’ne ateşkes önerisinde bulundular. 11 Ekim 1922 tarihinde İtilaf Devletleri ile Mudanya Ateşkes Anlaşması imzalandı.

Aşağıdakilerden hangisi bu gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan sonuçlardan değildir?

11 Ekim 1922 tarihinde TBMM Hükûmeti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Mudanya Ateşkes Anlaşması’na göre;

Türk ve Yunan kuvvetleri arasındaki çatışmalara son verilmesine,

On beş gün içerisinde Trakya’nın boşaltılması ve boşaltmadan sonraki otuz gün içerisinde Trakya’nın Türk memurlarına teslim edilmesine,

Ateşkes anlaşmasının imzalanmasından hemen sonra İstanbul ve Boğazların Türk yönetimine teslim edilmesine ancak; burada bulunan İtilaf Devletlerine ait askerlerin, sayıları artırılmamak koşuluyla, barış antlaşması imzalanıncaya kadar burada kalmalarına karar verildi.

Bu kararlara dayanarak Mudanya Ateşkes Anlaşması ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Doğu cephesinde Ermenilerle yapılan savaşı TBMM’ye bağlı Kâzım Karabekir Paşa komutasındaki kuvvetler kazanmıştı. TBMM ile Ermeniler arasında imzalanan Gümrü Antlaşması ile Ermeniler Doğu Anadolu’ya yönelik toprak taleplerinden vazgeçmiş ve Misak-ı Millî'yi tanımak zorunda kalmışlardır.

Paragrafta TBMM'nin hangi alandaki başarısından söz edilmemiştir?

Yunan taarruzu karşısında Türk ordusunun Kütahya - Eskişehir Savaşı'nı kaybederek Sakarya Irmağı’nın batısına çekilmesi TBMM’de ve halk arasında büyük bir ümitsizliğe neden olmuş, düzenli orduya duyulan güven sarsılmıştı. Mustafa Kemal ise bu olumsuzluklar karşısında ümitsizliğe düşmemiş ve Millî Mücadele'nin kazanılacağına olan inancını devam ettirmiştir.

Mustafa Kemal'in aşağıdaki davranışlarından hangisi paragraftaki tutumunu desteklemektedir?

Birinci İnönü Savaşı'ndan sonra İtilaf Devletleri, Londra'da bir konferans toplayıp Sevr Antlaşması'nı gözden geçirmeyi kararlaştırmışlardır. Mustafa Kemal bu konferanstan bir sonuç çıkmayacağını bilmesine rağmen doğrudan bir davet gelmesi halinde konferans görüşmelerine TBMM adına temsilci gönderilmesine karşı çıkmamıştır.

Mustafa Kemal bu davranışıyla aşağıdakilerden hangisini amaçlamış olamaz?

Kurtuluş Savaşı’nın silahlı mücadele dönemi aşağıdakilerden hangisinin imzalanmasıyla sona ermiştir?