Ali Rıza Paşa yönetimindeki Osmanlı Hükûmeti'nin Bahriye Nazırı Salih Paşa:
"…İtilaf Devletleri’nin hükûmetimiz üzerindeki baskısı günden güne artıyor. Bir an önce barış yapılmalı. Bunu sağlamak için artık Anadolu ile iyi geçinme ve işbirliği yapma yönünde bir politika izlemeye başladık." demiştir.
Salih Paşa’nın sözünü ettiği bu politikanın en açık göstergesi aşağıdakilerden hangisidir?
Osmanlı Hükûmeti temsilcisi Salih Paşa ile Temsil Heyeti Başkanı Mustafa Kemal arasında üç gün süren görüşmeler sonucunda Amasya Protokolü imzalanmıştır.
Bu protokolde yer alan aşağıdaki kararlardan hangisi Milli Mücadele Hareketinin Osmanlı Hükûmeti tarafından resmen kabul edilmesiyle ilgilidir?
Misak-ı Millî Kararları ile yabancı devletlerin iç işlerimize yönelik müdahalelerine karşı çıkılmış, bağımsız devlet anlayışı içerisinde uluslararası hukuka uygun olarak karşılıklı eşitlik ilkesi vurgulanmıştır.
Aşağıdaki kararlardan hangisi bu çerçevede alınmış bir karardır?
Son Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından ilan edilen Misak-ı Millî’de “Millî ve ekonomik gelişmemizi mümkün kılmak amacıyla siyasî, adlî ve malî sınırlamalar kaldırılmalıdır” kararı yer almıştır.
Bu kararla aşağıdakilerden hangisine karşı çıkılmıştır?
Misak-ı Millî kararları 12 Ocak 1920 tarihinde Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nde kabul edilmiştir.
Seçeneklerde verilen Misak-ı Millî kararlarından hangisi Wilson ilkelerine uygun olarak milletlerin kendi kaderlerini kendilerinin tayin etme düşüncesine bağlı kalınması ve buna bağlı olarak sınırların belirlenmesiyle ilgili değildir?
Sivas Kongresi’nden sonraki süreçte Temsil Heyeti, Anadolu’daki resmi kurumların Osmanlı Hükûmeti ile iletişime geçmesini yasaklamış, hükûmet işleriyle ilgili her türlü yazışmanın kendisiyle yapılmasını istemiştir.
Bu bilgiye göre;
I. Osmanlı Devleti’nin başkentiyle Anadolu arasındaki bağlantıyı koparmak amaçlanmıştır.
II. Anadolu’da yeni bir otorite ortaya çıkmıştır.
III. Osmanlı Hükûmeti Millî Mücadeleyi tanımıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılır?
Mustafa Kemal, Amasya Görüşmeleri sırasında Osmanlı Mebusan Meclisi’nin İstanbul’da toplanmasını doğru bulmadığını ve burada özgürce ve uzun süre çalışamayacağını belirterek Anadolu’da güvenilir bir şehirde toplanmasını istedi. Ancak bu istek Mebusan Meclisi'ni kontrol altında tutmak isteyen Ali Rıza Paşa Hükûmeti tarafından kabul edilmedi.
Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Mustafa Kemal’in endişelerinde haklı olduğunu kanıtlamıştır?
Osmanlı Mebusan Meclisi'nin dağıtılması karşısında Mustafa Kemal; illere, sancaklara ve kolordu komutanlarına yönelik bir bildiri yayınlayarak şunları söyledi: "Devlet başkentine İtilaf Devletleri'nce resmi olarak el konulması, yasama, yargı, yürütme erklerinden oluşan ulusal devlet gücünü kırmış ve Mebuslar Meclisi, bu durum karşısında görev yapamayacağını Hükûmete resmi olarak bildirip dağılmıştır. Şu durumda devlet başkentinin korunmasını, ulusun bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak önlemleri düşünüp uygulamak üzere ulusça olağanüstü yetki verilecek bir meclisin Ankara’da toplantıya çağrılması ve dağıtılmış olan mebuslardan Ankara’ya gelebileceklerin de bu meclise katılmaları zorunlu görülmüştür."
Yalnızca bu bildiride verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
Aşağıda Büyük Millet Meclisi'nin aldığı ilk kararlardan bazıları verilmiştir.
Bu kararlardan hangisi yeni meclisin "kuvvetler birliği" ilkesini benimsediğini gösterir?
Osmanlı Mebusan Meclisi'nin dağıtılmasıyla millî irade yok sayılmış ve bu durum milletin kararını belirleyecek bir organ oluşturulmasını ve millî irade hâkimiyeti için yeni bir kurumun açılmasını zorunlu hale getirmişti. 23 Nisan 1920'de Büyük Millet Meclisi'nin açılması ile bu sorun çözümlenmişti. Büyük Millet Meclisi'nin açılmasından sonra Anadolu'nun dört bir yanından farklı meslek gruplarına mensup kişiler mecliste görev almak üzere Ankara'ya gelmiştir. Ayrıca yabancı devlet basını ve elçileri de Ankara'daki gelişmeleri takip etme yönünde faaliyetler sergilemişlerdir.
Paragraftaki bilgilere dayanarak,
I. Anadolu hareketinin güç kazandığı,
II. Batılı devletlerin Anadolu hareketi ile yakından ilgilenmeye başladığı,
III. Yeniliklerin yapılabilmesi için uygun koşulların oluştuğu
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
Meclis'ten seçilecek ve vekil olarak görevlendirilecek bir heyet, hükûmet işlerine bakar. Meclis başkanı, bu heyetin de başkanıdır.
Büyük Millet Meclisinin çalışma esaslarını belirlemeyi amaçlayan bu karara dayanarak;
I. Meclis hükûmeti sistemi benimsenmiştir.
II. Çok partili hayata geçiş için uygun şartlar hazırlanmıştır.
III. Milletvekilleri grup kurmaları için teşvik edilmiştir.
İlk TBMM'de " TBMM'nin üstünde hiçbir makam ve mevki yoktur." kararı alınmıştır.
Bu karar ile aşağıdakilerden hangisine açıkça tepki gösterilmiştir?
Sivas Kongresi’nden sonra yaşanan gelişmeler Mustafa Kemal’e ve Millî Mücadele'ye duyulan desteği artırdı. Anadolu, büyük ölçüde Osmanlı Hükûmeti'nin kontrolünden çıktı. Bu durum üzerine padişah Vahdettin, Millî Mücadele karşıtlığıyla öne çıkan Damat Ferit Paşa’yı sadrazamlık görevinden alma yoluna gitti. Yeni hükûmeti kurma görevi, Ali Rıza Paşa’ya verildi.
Bu bilgiler dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
SEBEP ► Büyük Millet Meclisi'ne karşı yurdun dört bir yanında ayaklanmalar yaşanmıştır.
SONUÇ ► ?
Sonuç kısmında yer alan soru işaretli yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
Hıyanet-i Vataniye Kanunu kabul edildikten sonra Büyük Millet Meclisi otoritesine karşı çıkanlar vatan haini sayılmışlar ve bu kişiler Büyük Millet Meclisi milletvekilleri arasından seçilmiş hâkimlerden oluşan İstiklal Mahkemelerinde yargılanmışlardır.
Bu uygulamalarla ilgili olarak;
I. Yargılama sürecini hızlandırmak amaçlanmıştır.
II. Büyük Millet Meclisi’nin otoritesini kuvvetlendirmek hedeflenmiştir.
III. Yargı bağımsızlığı sağlanmıştır.
Büyük Millet Meclisi’ne karşı çıkarılan ayaklanmaların başladığı Bolu ile, Ankara ilinin kuzeybatısında; Konya, güneyinde; Yozgat ise doğusunda yer almaktadır.
Yalnızca bu bilgi dikkate alındığında Büyük Millet Meclisi’ne karşı başlatılan bu isyanlarla ilgili;
I. Millî Mücadele’nin merkezini baskı altına almak amaçlanmıştır.
II. Ankara'yı koruyan bir çember oluşturulmuştur.
III. İstanbul'un güvenliğini sağlamak hedeflenmiştir.
Damat Ferit Paşa Hükûmeti dönemin şeyhülislamı Dürrizade Abdullah Efendi'ye ulusal hareketin halifeye karşı bir isyan olduğu ve sorumlularının öldürülmesi gerektiğini bildiren bir fetva hazırlatmış ve bu fetva İngiliz uçaklarıyla Anadolu’ya dağıtılmıştır.
Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
Mustafa Kemal Büyük Millet Meclisi’ne karşı yapılan Millî Aşireti Ayaklanmasıyla ilgili olarak görüşlerini;
‘’…Asiler af dilemek amacıyla geldiklerini söyleyerek o bölgedeki komutanlarımızı aldatıp dağınık halde bulunan birliklerimize saldırarak onları yendiler ve o bölgedeki bütün telgraf hatlarını kestiler ...’’ şeklinde belirtmiştir.
Yalnızca bu bilgiye göre Millî Aşireti ayaklanmasına katılan isyancılar ile ilgili olarak;
I. Sözlerinde durmamışlardır.
II. İletişimi engellemeye çalışmışlardır.
III. İtilaf devletleriyle işbirliği yapmışlardır.
I. Büyük Millet Meclisi’ne karşı ayaklanmaların başlaması
II. İstanbul’un resmen işgal edilmesinden sonra Damat Ferit Paşa’nın yeniden sadrazam olması
III. Misak-ı Millî’nin ilan edilmesi
IV. Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun kabulü ve İstiklal Mahkemelerinin kurulması
Bu olayların kronolojik sıralaması aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
‘’… Ne yazık ki İstanbul ortamında; düşmanlarımıza düşmanlarımızdan daha çok hizmet edenler, amaçlarını kolaylaştıranlar bulunuyor. İşte asıl onların yardımı ile yazık ki vatanımızın bazı noktalarında milletin bütünlüğünü, dayanışmasını dışarıya karşı yokmuş gibi gösterecek ve memleketimiz içerisinde karışıklığa işaret edecek durum vardır.’’
Mustafa Kemal ’in Büyük Millet Meclisi'ne yönelik isyanlarla ilgili sözlerine dayanarak;
I. İsyancılar arasında İtilaf Devletleri ile işbirliği içinde olanlar vardır.
II. Anadolu’da iç çatışmalar yaşanmaktadır.
III. Sevr Antlaşması uygulamaya konulmuştur.
