Eğitim Sayfam

İnsanı insanlaştıran etkenler arasında okumanın önemi inkar edilebilir mi hiç? İyi ama ne anlayacağız okuma sözcüğünden? Harfler belleyip kitap ya da gazete yapraklarına ister sesli ister sessiz göz gezdirmeyi okuma sayacak mıyız? Papağan gibi, makine gibi okumaya okuma denebilir mi hiç?

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Düşmandan daha büyük düşmandır, umutsuzluk. Umutsuzluğa düşen insan, ipi eliyle geçirir boğazına. Umutsuzluğa düşen kaptan gemiyi kayalara bindirir. Umutsuzluğa düşen savaşçı yenilir. Nerede umutsuzluk varsa orada bitmişlik vardır. Umutsuzluğun olduğu yerde insan yoktur artık, insan biçimine bürünen canlılar vardır.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Ahmet Haşim'in güzel bir sözü vardır: "Diller tıpkı ağaçlar gibi mevsim mevsim rengini kaybeder, ölü yapraklarını döker ve tazelerini açar." Fazla uzağa gitmeye gerek yok. Şöyle elli altmış yıl önce kullandığımız dille bugünkü dili kıyasladığınızda şairin ne kadar haklı olduğunu görürüz.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Pop müziğin bulaşıcı hastalık gibi gençliğimizi sardığını hepimiz görüyoruz. Gençlik ise bu salgında yok olan sanat ezgisinin ayrımında değil. O müziğin dizelerindeki katledilmiş Türkçeyi nakarat edinmiş, bu da yetmezmiş gibi rastgele bir Türkçe konuşuyor: Çok seni sevdim, dehşet güzel, kıl oldum... Daha nice yanlış veya argo sözleri yinelenip duruyor dillerde. Sözüm ona sanat yıldızları, yıldız adayları da aynı biçimde sanat yapmaya devam ediyorlar. Güzel dilimizin giderek yok edildiğini ne gören ne de duyan var.

Bu parçanın anlatımda aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Sürgünüm haftaya bitiyor. Sonra? Denize giderim. Herhangi bir deniz kıyısına ... Alanya'dan Ege'nin en güzel kıvrımlarına kadar nice manzara bir film şeridi gibi gözlerimin önünden akıyor. Mavi bir genişlik, içine hayallerimi dökebileceğim, alabildiğine uzanan deniz, kayalar, orman... Peki ya evim, çocuklarım, üzerimdeki bir yığın sorumluluk... Aslında şimdi ne mavi ne özgürlük ne de orman var.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Yayla buğdayı olmayacakmış gibi ağır ağır yetişir; çünkü içinden özlenir. Adamı da öyledir; kuru, kısa görünür. Onda da kuvvet sinire, enerji ruha gider. Yayla adamı tuttuğunu bırakmaz, tutuğu yerden koparılmaz.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine yer verilmiştir?

Meyveler çiğ olarak, sebzeler ise pişirildikten sonra yenir. Bu da bazı yiyeceklerin meyve mi, yoksa sebze mi olduklarına dair karışıklıklara yol açar. Domates salatada çiğ olarak yenilebilir, bunun yanında tencere yemeği olarak dolması da yapılır. Bu durumda domates meyve midir yoksa sebze mi? Aslında domates bir meyvedir. Pazar anlayışına göre, tabiatta bulunduğu şekilde yenilen ve tadı tatlı olan yiyecekler meyvedir. Ancak botanistlere göre meyve, içinde etli veya kuru, çoğunluğunu çekirdek diye adlandırdığımız şeftali, üzüm, taze fasulye, domates, salatalık gibi gıda maddeleri teknik olarak meyvedir.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Denizin maviliği ve yeşilin her tonu insanı adeta büyülüyor. Bu büyülenmişlik ta ki sahilden iç kısımlara sapana kadar devam ediyor. Ancak iç kısma doğru yol almaya başladığınızda müthiş bir coğrafya ile karşılaşıyorsunuz. Dağlar, yeşillikler, yer yer akan dereler... Hep farklı güzellikleri yaşıyorsunuz.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Çeviri, Türk edebiyatına her zaman taze bir kan, yeni bir soluk getirmiş, öz yapıtları etkilemiş, dilin olanaklarını geliştirmiştir. Kapalı odanın panjurlarını şöyle bir itip gün ışığını salmış içeri. Oysa günümüzde, ne yazık ki, özenli çevirilere çok az rastlanıyor. Gelişigüzel bir anlatım, savruk yanlışlara doludur Türkçe.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Onun öykülerinde olaya hemen hemen hiç rastlayamazsınız. Kişileri de devinim içinde değildir. Bir duygu atmosferinin içine yerleştirir tüm anlattıklarını, öykü yazmaz da resim yapar sanki.

Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?