6 yaşındaki Mahmut ailesi ile birlikte kaplıcalara gider. Yüzmeyi öğrenmek için çok istekli olan Mahmut 40 derecelik kaplıca havuzuna sıcak diyerek giremez. Babası önce suyu ılıtır ve sonra havuzun soğuk suyunu kapatıp sıcağı açık bırakır. Bir süre sonra suyun sıcaklığı tekrar 40 dereceye gelse de Mahmut’un sıcaklıktan yakınmadığını fark eder.
Söz konusu örnekte Mahmut’un önceleri girememesine rağmen sonra aynı sıcaklıktan şikâyetçi olmaması aşağıdakilerin hangisinin sonucunda gerçekleşmiştir?
Ergenlik döneminin tipik özelliklerinden birisi ergen ben merkezciliğidir. Bu özelliğin bir biçimi de ergenin hissettiği, başkalarınca anlaşılamayacağı duygusudur. Gence “kimse beni anlayamaz” duygusu hâkim olduğunda bu duygu davranışlarına da yansır. Aslında ailesinde ve arkadaş çevresinde onu anlayabilecek birileri olsa da bu duygusunun etkisiyle öylesine onlardan uzak durur ki, kendi kendine anlaşılmasını zorlaştırır. Bu yolla gencin başkasını onu anlayamayacağı düşüncesi pekişir.
Bu durum aşağıdakilerin hangisine en uygun örnektir?
Yemekten önce ellerini yıkamayan çocuğu, annesi her seferinde azarlayarak bu davranışı yaptırmaktadır. Anne daha sonra, çocuğun el yıkama tepkisini başlatan uyarıcının kendisinin onu azarlaması olduğunu fark eder. Bundan sonra sofra hazırlamaya başladığında çocuğuna ellerini yıkamasını söyler. Bu durum birkaç kez tekrar ettikten sonra çocuk artık yemek masasının düzenlenmeye başlamasıyla birlikte ellerini yıkamayı öğrenir.
Yukarıdaki örnekte sonuç tepkisini oluşturan uyaran hangisidir?
Mustafa balık tutkunudur ve farklı türlerde, çok sayıda balık beslediği büyük bir akvaryumu bulunmaktadır. Akvaryumun içinde köşelerde suyu oksijen açısından zenginleştirmeye yönelik iki filtre yerleştirilmiştir. Mustafa, balıkların gün geçtikçe bu filtrelerden birinin yanında toplandıklarını, diğerinin olduğu köşeye gitmediklerini fark eder. Bunun nedenini anlamaya çalışırken cihazlardan birinin bozulmuş olduğunu, oksijen üretemediğini ve balıkların da sağlam olanın yanına toplandıklarını gözlemler.
Örnekte balıkların arızalı olan filtrenin yanından uzaklaşmalarının nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
Evde bilgisayar oyunlarıyla çok fazla süre geçirip bunu alışkanlık haline getiren ve bu nedenle de derslerini ihmal eden bir çocuğun anne-babasına, edimsel koşullanma ilkeleri dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisinin önerilmesi en uygundur?
Annesi ütü yaptığı sırada onun yanında oturan beş yaşındaki Arife, annesi ütünün suyu bittiği için su getirmeye gittiğinde ütüyle oynarken elinin ütünün tabanına yapışması sonucu duyduğu acıyla çığlıklar atarak ağlamaya başlar. O günden sonra ütüden de annesinden de korkmaya başlayan Arife'nin bu korkuları bir sure sonra ortadan kalkar.
Bu parçadan hareketle aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir?
Zabıta memuru İrfan Bey, semt pazarında kanunun emrettiği yaptırımları uygularken hiç hakkı olmamasına rağmen pazar esnafına hakaret de etmektedir. Bir gün sebze satan birkaç kişi, bu duruma tahammül edemeyerek İrfan Bey'i tartaklar. Yaşanan bu olayın ardından irfan Bey, sebze satan esnafa karşı daha kibar davranırken giysi pazarlarında bu tür davranışlarını artırarak devam ettirir.
Buna göre İrfan Bey'in davranışlarında meydana gelen değişim, öğrenme psikolojisine ilişkin aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir?
Arkadaşlarıyla çok sevdiği bir sanatçının halk konserine giden Banu, konserde oldukça keyifli vakit geçirmiştir. Ertesi gün konsere birlikte gittikleri arkadaşlarından biriyle sohbet ederken arkadaşı "Düet yapmak için sahneye çıkan solistin sesi de çok iyiydi. Ben bundan böyle onun konserlerini de takip edeceğim." der. Banu ise "Yok be. Ben hiç beğenmedim. Eğer bizim eleman olmasaydı onun herhangi bir varlık göstereceği yoktu. Ne varsa bizimkinde var." der.
Banu'nun sevdiği sanatçıyla düet yapan solisti beğenmemiş olması davranışçı kuramda ele alınan aşağıdaki süreçlerden hangisiyle en iyi açıklanır?
Çocuğuna kitap okuma alışkanlığını kazandırmak isteyen Esra Hanım, çocuğu ne zaman kitap okusa onun odasındaki panoya bir kitap ayracı asmakta ve panodaki ayraçların sayısı on olduğunda ona istediği bir filme gitmesi için sinema bileti almaktadır.
Bu durumda Esra Hanım'ın, aşağıdaki davranış kontrol yöntemlerinden hangisini kullandığı söylenebilir?
Odasını toplamaktansa oyun oynamak isteyen çocuğuna "Odanı toplarsan oyun oynayabilirsin." diyen bir annenin aşağıdaki davranış kontrol tekniklerinden hangisini kullandığı söylenebilir?
Binnaz Hanım, İstanbul'daki bir üniversitede okuyan oğlu Ufuk'un Ankara'ya yanlarına geldiğinde sürekli evde kalmasını istemektedir. Ancak Ufuk eve çok geç saatlerde gelmekte, dışarıda arkadaşlarıyla dolaşmaktadır. Bu durumdan rahatsız olan Binnaz Hanım, Ufuk'u her seferinde azarlamış ve bir süre sonra onun harçlığını kesmiştir. Bu durum karşısında Ufuk evi terk etmiş ve arkadaşına yerleşmiştir.
Bu durum ceza yoluyla davranış kontrolünün aşağıda belirtilen sakıncalarından hangisine örnek oluşturabilir?
