Eğitim Sayfam

Beş yaşındaki Ayşe ailesiyle çıktıkları tatilde farklı yöreleri görme fırsatı bulmuştur. Anaokuluna başladığında, ilk derste öğretmeni “Tatilde nerelere gittiniz?” diye sormuştur. Ayşe söz almış, tatilde uğradıkları en son iki kasabanın ismini hatırlayabilmiş, ama daha önce gördükleri yerlerin ismini hatırlamakta zorlanmıştır.

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, tatilin başlangıcında gördüğü kasabaları hatırlayamaması, Ayşe’nin hangi bilişsel özelliğinin tam olarak gelişmemiş olmasından kaynaklanmaktadır?

Annesi Mehmet’e İngilizce çalıştırırken aralarında şöyle bir diyalog geçer:

Anne ― Notebook ne demektir?

Mehmet ― Defter.

Anne ― Peki book ne demektir?

Mehmet ― “Ter”.

Annesinin sorusuna Mehmet’in doğru yanıt verememesinin nedeni, Piaget’nin bilişsel gelişim kuramındaki hangi kavramla açıklanabilir?

Betül annesine “Anne, kendini öldürenler hapishaneye mi gömülür?” diye sorar.

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, “Betül’ün bu çıkarımda bulunmasının nedeni” ile “içinde bulunduğu bilişsel gelişim dönemi” aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Mustafa Öğretmen derste Cumhuriyet Döneminde elde edilen kadın hakları konusunda bir tartışma ortamı yaratır. Öğrencilerden Nazan söz alarak, “Atatürk kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesini sağlamasaydı, ben sınıf arkadaşım Kemal’le aynı sırada oturamayacaktım.” der.

Nazan’ın bu sözü, Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir?

Buğra ilköğretim I. sınıfa devam etmektedir. Amcasıyla arasında şöyle bir konuşma geçer:

Amcası : Okumayı öğrendin mi?

Buğra : Evet.

Amcası : O hâlde, bana “A” harfiyle başlayan üç isim söyle?

Buğra : Ayva, … Ayşe, Ay.

Amcası : Peki “Be” harfiyle başlayanları söyle?

Buğra : … (sessizlik olur)

Amcası : Beste …

Buğra : Olmaz ki! “Bı” ile başlayan demeliydin. Biz öyle öğrendik.

Buğra okulda “B” harfini “Bı” sesiyle öğrendiği için soruyu yanıtlayamamıştır.

Bu durum Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir?

Yasemin Hanım ve Aslan Bey bir süre önce şiddetli geçimsizlik yüzünden boşanırlar. Bu olaydan kısa bir süre sonra ana sınıfına devam eden kızları Azra okula gitmek istemez, yalnız uyumakta zorlanır ve geceleri altını ıslatır. Yasemin Hanım okul rehber öğretmeninden Azra’yla görüşmesini ister. Görüşme sırasında Azra, uslu bir çocuk olmadığı için babasının evden ayrıldığını ve annesinin de kendisini bırakıp gitmesinden korktuğunu söyler. Bu görüşmeden sonra rehber öğretmen, annesine “Azra istemese de onu okula gönderin, sabrınızı taşırsa da onu cezalandırmayın.” der.

Şidddetli geçimsizlik yüzünden anne babasının boşanma nedenini Azra’ nın doğru anlayamaması, Piaget’ nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir?

Öğretmen : Otomobile başka ne deriz?

Öğrenci : Araba.

Öğretmen : Araba ne işimize yarar?

Öğrenci : Arabaya bineriz.

Öğretmen : Bindiğimiz arabalara “taşıt” deriz.

Öğrenci : Öyleyse otomobil de bir taşıttır.

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, yukarıdaki soru-cevap tekniğini uygulayan bir öğretmen, öğrencisinde aşağıdaki süreçlerden hangisinin gelişmesine yardımcı olmaya çalışmaktadır?

Dört yaşındaki Beste, babasına “Sana kitap okuyayım mı?” der ve bir hafta önce satın alınan masal kitabının resimlerine bakarak masalı okur gibi anlatır. Daha önce annesi birkaç kez okuduğu için masalı ezberleyen Beste, babasına masalı okurken bazı bölümleri unutur. Babası hatırlattığında, Beste ezberlediğinden emin, “Sen bu masalı bilmiyorsun.” diyerek karşı çıkar.

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, Beste’nin babasına karşı çıkmasının altında yatan bilişsel süreç aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Babası bir kâğıda 2 + 3 = ? yazar ve Banu’ya sonucun ne olduğunu sorar. Banu bir elinde 2, diğerinde 3 parmağını kaldırıp parmaklarını 1’den başlayarak sayar ve sonucun 5 olduğunu söyleyip boş kutunun içine yazar. Bununla birlikte, farklı sayılarla birkaç toplama işleminin ardından, babası 2 + 3 yazarak Banu’dan tekrar toplamasını ister. Banu bu işlemin sonucunu her defasında parmaklarını kullanarak hesaplar, aynı sayfada daha önce yaptıklarına bakmayı düşünemez.

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, Banu’nun daha önce yaptığı işlemler için parmaklarını kullanıp aynı sayfada daha önce yaptıklarına bakmayı düşünememesi, aşağıdaki bilişsel becerilerden hangisinin tam olarak gelişmediğini gösterir?

Buğra ile Arda amca çocuklarıdır. Buğra ile yengesi Ebru arasında şöyle bir konuşma geçer:

Buğra: Bir teyze vardı. O, Arda’nın anneannesi mi yoksa babaannesi mi?

Ebru: O, anneannesi. Senin babaannen onun da babaannesi.

Buğra: Benim iki tane babaannem yok ki!

Buğra’nın son ifadesinin altında “Benim bir babaannem var, Arda’nın da bir babaannesi var. Onun babaannesi benim de babaannemse benim iki tane babaannem olur.” düşüncesi yatmaktadır.

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, Buğra’ nın bu düşüncesi aşağıdaki bilişsel becerilerden hangisinin tam gelişmediğini gösterir?

Mert ile Doğa oynarken Mert’in babası Doğa’ya kaç yaşında olduğunu sorar. Doğa 6 yaşında olduğunu söyler. Mert “Ben de 5 yaşındayım.” der. Doğa’nın teyzesi “Mert 5, Doğa da 5 yaşında” der. Bunun üzerine Doğa teyzesine “Ben 6 yaşındayım, bir kere benim doğum günüm olurken sen evde yoktun.” diyerek karşı çıkar.

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, Doğa’nın, yaşını doğum gününde evde bulunmadığı için teyzesinin bilemeyeceğini düşünmesi, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

Duyusal-motor dönemde “nesne sürekliliğinin” kazanılması bilişsel gelişimde önemli bir başlangıçtır.

Bu başlangıç, aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olabilir?

Beş yaşındaki bir çocuğun çizdiği resim aşağıda verilmiştir.

Çocuğun kraliçeye ilişkin şemasını taç takan bir kadın, arıya ilişkin şemasını ise kanatları ve iğnesi olan bir böcek olarak oluşturup daha sonra iki şemayı birleştirerek bu resimde kraliçe arıyı taç takan dişi bir böcek olarak çizmesi, Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

Şehirlerarası bir seyahat sırasında dört yaşındaki Merve ile yan koltukta oturan Hatice Teyze arasında şöyle bir konuşma geçer:

Hatice Teyze : Nerede oturuyorsunuz?

Merve : Ankara’da.

Hatice Teyze : Ankara Türkiye’ de mi?

Merve : Evet.

Hatice Teyze : Ankara’da oturanlar, Türkiyeli midir?

Merve : Hayır, Ankaralıdırlar.

Hatice Teyze : Hiç Türkiyeli tanıdın mı?

Merve : Tanıdım ama çok değil.

Hatice Teyze : Nerede oturuyorlar?

Merve : Bilmem…

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, Hatice Teyze’nin sorularını Merve’nin yanlış yanıtlaması, aşağıdakilerden hangisinin tam olarak gelişmediğini gösterir?

Buğra, ayakkabı bağcıklarını bağlamakta zorlanmaktadır. Babası ona ayakkabı bağlamanın kolay bir yolunu öğretir. Daha sonraları Buğra ayakkabılarını kolayca bağlayıp çözer.

Buğra’nın bu öğrenme davranışı aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanabilir?

Zihin gelişiminde “hacim korunumu” özelliğinin kazanılmasıyla ilgili ilkel kabile çocukları üzerinde yapılan bir deneyde, aynı miktarda su çocukların gözlerinin önünde farklı biçimlerdeki cam bardaklara doldurulmuş ve miktarının değişip değişmediği sorulmuştur. Çocukların bu soruya 11-12 yaşından önce doğru cevap veremedikleri gözlenmiştir.

İlkel kabile çocuklarının, bardağın biçimi değişse bile, suyun miktarının değişmeyeceğini ayırt edememelerinin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

İlköğretim birinci sınıfa devam eden Emre, bir gün okuldan geldikten sonra “Baba, öğretmenimiz ‘Okulların tatil olmasına aşağı yukarı iki hafta kaldı.’ dedi. Aşağı yukarı ne demek?” diye sorar.

Emre’nin zihinsel gelişim dönemi özellikleri dikkate alındığında, babasının aşağıdakilerden hangisini yapması daha uygun olur?

Annesini örgü örerken gören 7 yaşındaki Duru, “Ben de örgü örmek istiyorum. Bana da öğret.” der. Annesi de, “Kızım, daha küçüksün. Birkaç yıl daha geçsin, öğretirim.” diye cevap verir. Bir süre sonra annesi, Duru’nun kendi başına örgü ördüğünü görür. Bunu nasıl öğrendiğini sorduğunda Duru, kendisinden birkaç yaş büyük olan ablasından öğrendiğini söyler.

Duru’nun bu durumu, Vygotsky’e göre aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır?

Televizyon kumandasını mikrofon olarak kullanan Defne’nin bu davranışı, Pioget’in bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır?

Arda, bir bilgisayar oyunundaki tüm seviyeleri geçerek oyunu bitirmek ister. Oyunu bitirebilmek için oyun sırasında bilgisayar programı tarafından verilen ipuçlarını ve yönergeleri takip eder. Arda son seviyelere yaklaştığında artık bilgisayardan ipucu almadan seviyeleri hızla geçmeye başlar.

Buna göre, Arda’ya bilgisayar programı tarafından sunulan yönlendirmeler Vygotsky’nin aşağıdaki bilişsel gelişim kavramlarından hangisiyle açıklanır?

Annesi üç yaşındaki Murat’ın, her zaman giydiği yağmur çizmelerinin içine, daha sıcak tutması için bir kılıf koyarak çizmenin boyun kısmına doğru bu kılıfı kıvırmıştır. Çizmelerin görünümünün kısmen değişmesi üzerine Murat, “Aaa! Bu çizmelerim de çok güzel! Diğerleri nerede anne?” diye sormuştur.

Bu küçük değişiklikten sonra Murat’ın aynı çizmeyi yeni bir çizmeymiş gibi görmesi, Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanır?

Piaget; bilişsel gelişim kuramında, uyaran çevresinin zenginliğinin çocukların bilişsel gelişimlerini desteklediğini vurgulamıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi, çocuğun bilişsel gelişimine doğrudan katkı sağlamaz?

Ahmet Bey, ailesiyle Bursa’dan Ankara’ya giderken dört yaşındaki oğlu Halil’e Ankara’ya vardıklarında onları lokantaya götüreceğini söyler. Yolculuğun yarısında, Ahmet Bey kendini yorgun hisseder ve hem bir şeyler yemek hem de dinlenmek için mola verir. Bu durum karşısında Halil’in ilk tepkisi “Baba! Ankara’ya mı geldik?” olur.

Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre, Halil’in tepkisi aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanır?

Aşağıdaki ifadelerden hangisi, Vygotsky’nin sosyokültürel kuramı içinde değerlendirilemez?

Kohlberg’in ahlak gelişimi kuramına göre, toplumsal sözleşme düzeyinde bir ahlak gelişimi için çocuğun Piaget’nin aşağıdaki bilişsel gelişim düzeylerinden hangisine ulaşmış olması gerekir?

Mustafa, opera sanatçısı olmayı istemekte ama ailesinin yaşam koşullarını göz önüne aldığında bu isteğinin çok da gerçekçi olmadığının farkındadır. Ancak yeterince para biriktirebileceği bir iş bulup çalışırsa opera eğitimi alabileceğini düşünür.

Piaget’ye göre Mustafa’nın bu düşüncesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır?

Kısa süreliğine ailesiyle birlikte İngiltere’de yaşayan 4 yaşındaki Anıl, kendi anadili dışında çevresinde duyduğu her farklı dili İngilizce olarak adlandırmakta, kendisi ve ailesi dışında tanıdığı herkesi “İngiliz” olarak isimlendirmektedir.

Anıl’ın bu davranışı Piaget’nin bilişsel gelişim kuramı çerçevesinde aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanır?

Aşağıdakilerden hangisi Vygotsky’nin kuramındaki temel varsayımlardan biri değildir?