Eğitim Sayfam

Canan hanımın oluşturduğu bu kimlik statüsünü aşağıdakilerden hangisi ile açıklarız?

-"Bana ne verildiyse, ben oyum." - "Ne yaparsam oyum."

- "Hayal ettiğim şeyi olacak kişiyim."

- "Ben geride bırakabildiklerim"dir.

Yukarıdaki cümleler Ericson'un psiko-sosyal gelişimine yönelik evrelerinin kimlik duygularını göstermektedir.

Aşağıdakilerden hangisi bu kimlik duygularını ifade eden anahtar kelimelerden biri değildir?

Ayşe hanım mükemmeliyetçi tutum sergileyen bir ailenin tek kızıdır. Ailesinin isteği üzerine başarılı bir doktor olmuştur. İşleri o kadar yoğundur ki, evliliği bile düşünmemiştir. 40'lı yaşlarına geldiğinde doğru - dürüst bir tatil bile yapamadığını düşünür ve kendisine bir haftalık dinlenme zamanı ayırır. Bu süreçte şık bir tatil köyüne giderek, işlerden uzak tek başına bir tatil keyfi yaşamak ister. Bir akşam otelinin denize bakan balkonunda oturup, yakamozları seyrederken aşağıda koşuşan çocukların seslerini duyarak bir an hüzünlenir. Kendisinin hala bekar olduğunu, uygun bir eş bulacak kadar vaktinin olmadığını, bir çocuğa sahip olamadığını, yalnızlığın zor olduğunu aklından geçirir ve geçmiş muhasebesi yaptığında işkolikliğinin bedelinin oldukça ağır olduğunu görür. Tatil dönüşünde ise daha farklı düşüncelere sahip olduğunu hayretle keşfeder.

Yukarıdaki paragraf göz önüne alındığında Ayşe hanım için aşağıda verilen yargılardan hangisine ulaşılamaz?

İş yoğunlukları nedeniyle çocuklarına yeteri kadar ilgi gösteremeyen Pelin - Mert çifti oğulları Sarp'ı büyükannesine bırakırlar. Katı bir disipline sahip olan büyükanneyle yaşamının büyük bir bölümünü geçiren Sarp, lise yıllarında ailenin isteklerine uygun davranışlar sergilemiş ancak üniversite yaşamında içine girdiği bir grubun etkisinde kalarak ailenin benimsediği değerlerin tam zıddını yapmaya başlamıştır.

Ericson'un psiko-sosyal gelişim kuramına göre sırasıyla çocuğun geçmişte hangi kazanımı olumsuz etkilenmiş ve Sarp sonunda hangi kimlik statüsünü geliştirmiştir?

Aşırı iyimserlik geliştiren Serap, yaşamı boyunca hep kullanılan "Başına vur, ağzından lokmasını al." şeklinde kişilik geliştirmiş genç bir bayandır. Arkadaşlarına, çevresine çok güvenen Serap, herkesten darbe yemiştir. Öyle ki en yakın arkadaşının eşi ile ilişkisini öğrenen genç kadın artık dış dünyaya güvensiz bir insan haline gelmiş, içe kapalı, suskun bir kişilik yapısı geliştirmiştir.

Serap hanımın yaşadığı bu durum Ericson'un aşağıdaki krizlerden hangisinin rahat bir şekilde atlatılmadığının göstergesidir?

Cengiz bey ilkokul 3'üncü sınıfla olan oğlu Mert'in bazı sosyal ve akademik başarısızlıklarını ortadan kaldırmak ve oğlunun öz güven duygusunu geliştirmek amacıyla onun yaptığı birçok davranışı takdir etmekte, gayet iyi olduğunu ifade ederek cesaret vermeye çalışmaktadır. Örneğin; oğlu resimde başarılı değildir ama Cengiz bay onun başarabileceği düzeyde etkinliklerin olduğu eğitsel ortamlar hazırlayarak Mert'in kendisini arkadaşlarından daha az yetkinlikle algılamasını önlemeye çalışmaktadır. Ona zevkle çalışacağı küçük bir resim odası hazırlamış, çeşitli resim malzemeleri almış, resim kurslarına göndermiş, beğendiği çizimlerini pekiştirmiş ve sonunda oğlunun kendi yeteneklerini keşfetmesini sağlamıştır.

Yukarıda verilen örnekte Cengiz beyin davranımı Ericson'un hangi psiko-sosyal gelişim döneminin atlatılmasına yardımcı olmayı hedefler?

Matematik öğretmeni Cemil bey, tahtada soruyu çözerken sınıfın gürültü yapmasına sinirlenir ve onlara hitaben "Gürültü yaparsanız dışarı atarım." der ve tekrar soruyu çözmeye devam eder. Ancak sınıftaki uğultu bitmeyince hırsla geriye döner ve önde konuşan iki kişiden Ali'ye "Çık dışarı" diye bağırır. Öğretmenin seçtiği öğrenci aslında o ana kadar hiç konuşmayan öğrencidir.

Ali: "Ben hiç konuşmuyor, sizi takip ediyordum. Kalemimin ucu bitince arkadaşımdan uç istedim. Siz de beni konuşuyor zannettiniz." der.

Cemil bey: "Sana dışarı çık dedim" diyerek iyice gerilir.

Ali: "Ama ben suçsuzum. Bu kadar konuşandan bana mı piyango isabet etti." deyince Cemil bey daha öfkelenir "Çık dışarı" diye yineler. Ali yerinden hırsla kalkarak kapıyı sertçe vurur ve dışarı çıkar.

Psikonalitik kurama göre aşağıda verilen yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Aşiret reisi olan Selim Bey'in kızı Mine İstanbul'da özel bir üniversitede okumakta ve oldukça modern giyinmektedir. Okulun kapandığı yaz aylarında eve dönünce babası bu giysilerin yöreye uygun olmadığını dar blue-jean yerine daha bol pantolon giymesi gerektiğini söyleyince baba ile kızı arasında bir sürtüşme olur.

Mine: "Benim bol pantolon giymem mümkün değil. Ben blue-jean giyerim."

Selim Bey: "Beni aşiretime rezil etme. Herkes bir bakışımdan çekinirken kendi kızıma mı söz geçiremeyeceğim?" Mine: "Ben senin kızınım. Bana kimse bir şey diyemez. Ayrıca kötü bir şey yapmıyorum ki!"

Selim Bey: "Sözümden dışarı çıkamazsın. Ben ne istiyorsam ona uymak zorundasın." Mine: "Tartışmayı bitirelim. Ben de ne istersem onu giyerim.

Selim Bey: "Evet, tartışmayı bitirelim. Denemek bedava sonuçlarına katlanırsın."

Baba-kız arasında geçen bu konuşmayı Mine'nin hangi kimlik statüsüne sahip olmasına bağlayabiliriz?

Psikoanalitik kurama göre insan doğuştan kötüdür. Çünkü "saldırganlık" ve "cinsellik" gibi yıkıcı iki güdünün hegomanyası altındadır. Özellikle bastırılmış duyguların merkezi olan "id" bu güdüleri içinde tutar. İnsan kişiliğinin zayıfladığı bir anda bu bastırılmış güdüler bir şekilde bilinç alanında olur ve kişinin davranışlarını ciddi bir şekilde tehdit eder. "Her zaman, her yerde" felsefesi ile hareket eden id, egoya baskı yapar ve ego bütünlüğünü sarsmaya çalışır. Haz ilkesi ile çalışan idin isteklerini ego, savunma mekanizmaları geliştirerek dengede tutmaya çalışır.

Yukarıdaki açıklama doğrultusunda aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Mert sorumsuzca davranan, dağınık, düzensiz, dik kafalı, inatçı bir lise öğrencisidir. Eline geçen her parayı anında harcar. Öğretmenlerine, arkadaşlarına hatta okul kurallarına bile karşı çıkan bir kişilik yapısı geliştirmiştir. Ailesi defalarca okul psikologlarından yardım istemiş ama psikologlar bile duruma müdahale edememişlerdir.

Mert'in bu durumu göz önüne alınırsa Freud'un psikoseksüel gelişim dönemlerinden hangisini uygun şeklide geçemediği söylenebilir?