Eğitim Sayfam

İslamiyet öncesi Türk edebiyatı, bilinen en eski dönem­lerden ---------- sonlarına kadar geçen zaman içinde oluşan edebiyattır. ---------- ve ---------- ürünlerden oluşan bu dönem edebiyatı hakkında elde pek az bilgi bulunmaktadır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

Makedonyalı İskender'in, MÖ 330 - 327 yıllarında İran ve Türkistan'ı istila etmesi üzerine Türklerin onunla mücadelesi ve geriye çekilmelerini anlatan ------, ancak kısa bir bölümüne ulaşılabilmiştir. Bu bölümde, İs­kender'in seferini duyan Türklerin onun bir yerde kalmayacağını, sonunda dönüp gideceğini düşünerek doğuya çekildiği, sadece 22 Türk'ün kalarak mücadele ettiği anlatılmaktadır. İskender'in "Türk maned" yani "Türk'e benzeyen" dediği bu kişiler, bugünkü Türk­menlerin atalarıdır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin han­gisi getirilmelidir?

1- Şiirler, genellikle kopuz adı verilen saz eşliğinde söylenmiştir.

2- Henüz hece ölçüsü gelişmemiş, ürünler ölçüsüz oluşturulmuştur.

3- Şiirlerde dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.

4- Dizelere genellikle yarım uyak hakimdir.

5- Ürünlerde kullanılan dilde, Çincenin yoğun etkisi görülür.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde İslamiyet öncesi Türk edebiyatı ile ilgili bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

Aşağıdakilerin hangisinde, tanımla, yanında verilen tür adı ya da isim uyumlu değildir?

Aşağıdakilerin hangisi İslamiyet'ten önceki Türk destanlarının bir özelliği değildir?

Destan Dönemi edebiyatının yazılı ürünü olan ve 38 harfli Uygur alfabesiyle kaleme alınmış Orhun Kitabe­leri, Göktürklerin üç önemli şahsı adına dikilmiştir: Bilge Kağan, Vezir Tonyukuk ve Kül Tigin.

Bu cümledeki bilgi yanlışı aşağıdakilerin hangi­sinde belirtilmiştir?

(1) Türklerin yazıyı kullanmadıkları dönemdeki edebi­yatlarına sözlü edebiyat denir. (2) Bu dönem edebiyatı, sözlü olarak ve genellikle müzik eşliğinde üretilmiş; kulaktan kulağa yayılarak varlığını sürdürmüştür. (3) Bu dönemde Türklerin yaşantısında Şamanizm, Maniheizm ve Budizm gibi dinler etkilidir ancak ürün­lerde dini etkiler görülmez. (4) Çin tarihinden gelen bil­giler, verılen . Yenisey ırmağı vadisinde dikili taşlar ile balbal adı verilen mezar taşların üzerindeki yazıların, türklere ait en eski yazılı ürünler olduğunu göstermektedir. (5) Bunlardan başka Orhun Vadisi'ndeki üç büyük kitabe Orhun Yazıtları adıyla bilinir ve Türklerin en eski yazılı ürünleri kabul edilir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

Orhun Yazıtları'yla ilgili olarak aşağıdakilerin han­gisi söylenemez?

Göktürklerin yıkılmasından sonra kurulan Uygurlardan kalma yazılı metinler de vardır. Bu metinlerden Uygurların kağıda kitap basma tekniğini bildikleri anlaşılmaktadır. Bunlardan biri olan ----------, Çinceden çevrilmiştir ve Burkancılığa yani Budizme ait dini-ahlaki inanışlarla bazı pratik bilgilerden söz etmektedir. Uygurlar arasında yayılmış, zengin söz varlığıyla dikkat çeken bir eserdir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin han­gisi getirilmelidir?

Destan, MÖ 7. yüzyılda, OrtaAsya'daki tüm Türk boy­larını birleştirerek hakimiyeti altına almış, daha sonra Kafkasları aşarak Suriye ve Mısır'ı fethetmiş ve Saka Devleti'ni kurmuş büyük Türk hükümdarının kahraman­lıklarını, mücadelesini anlatır. Bu büyük hükümdarla Med hükümdarı arasındaki büyük mücadelenin hatıraları, uzun asırlar hem Türkler hem İranlılar arasında anlatılmıştır. İran ve İslam kaynaklarında ken­disinden Afrasiyab olarak bahsedilmektedir.

Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerin han­gisidir?

Yağmur yağıp saçıldı

Türlü çiçek seçildi

İnci kabı açıldı

Misk ve amber yoğruşur

Günümüz Türkçesine dönüştürülerek verilen bu di­zelerin konusu ve şekilsel özellikleri dikkate alındı­ğında İslamiyet Öncesi Dönemin hangi ürünlerin­den olduğu söylenebilir?

• Divan edebiyatındaki mersiyeler gibi, ölenlerin ar­dından söylenen şiir

• İslamiyet Öncesi Dönem'de, törenlerde şiir söyler­ken kullanılan çalgı

• Toplumda söz sahibi, şiir söyleyen kişi

• Epik özellikler gösteren en eski sözlü ve manzum edebiyat ürünleri

• Ölülerin ardından düzenlenen tören

Aşağıda verilenlerin hangisi, yukarıdaki Destan Dönemi ile ilgili ifadelerin herhangi biriyle ilişki­lendirilemez?