Eğitim Sayfam

Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji ile ilgili çalışmaların yararları olduğu kadar zararları da ortaya çıkabilmektedir.

Aşağıdakilerden hangisi bu çalışmaların zararlı yönüne örnek gösterilebilir?

Marmara bölgesinde yerel yayın yapan bir televizyon kanalında hava durumu haberlerinde; İstanbul İlinde saat 12.00 - 14.00 arasında havanının çok kirli olacağı ve aynı saat dilimlerinde yağmur beklendiği açıklanmıştır. Yağmurun asit yağmuruna dönüşme ihtimalinin oldukça kuvvetli olduğu, insanların belirtilen saat aralığında dışarı çıkmamaları ya da şemsiye kullanmaları tavsiye edilmiştir.

Sadece bu haberi dinleyen kişi aşağıdaki çıkarımlardan

I. Asit yağmurlarına hava kirliliği sebep olabilir.

II. Kişisel tedbirlerimizle asit yağmurlarına engel olabiliriz

III. Bu bölgedeki asit yağmurlarının kaynağı sanayi tesisleridir.

hangilerine ulaşabilir?

Aşağıda bir kimyasal tepkimenin molekül modeli verilmiştir.



Bu şekilden faydalanarak verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

“Karadeniz açıklarındaki kuru yük gemileri ve Karadeniz’de avlanan balıkçı tekneleri, meteorolojinin şiddetli fırtına ve poyraz uyarısı ile İnebolu Limanı’na sığındı. Balıkçılar, geçmiş yıllarda bu kadar kötü hava koşullarıyla karşılaşmadıklarını ancak bu yıl şiddetli poyraz nedeniyle denize açılamadıklarını belirttiler.”

Bu haber metnine göre hava durumu ile ilgili;

I. insanların yaşamsal faaliyetlerini etkilediği,

II. değişken olabileceği,

III. iklimin genel özellikleriyle ters düşmeyeceği

çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?

Aşağıda iki bezelye bitkisinin çiçek rengi bakımından çaprazlanması sonucu oluşan yavru bezelye bitkisi gösterilmektedir.



Mor çiçek özelliğinin beyaz çiçek özelliğine baskın olduğu bilindiğine göre çaprazlanan mor çiçekli bezelyeler,

I. Aa x Aa

II. Aa x aa

III. AA x aa

genotiplerinden hangilerine sahip olabilir?

Futoshiki sütunlar ve satırlardan oluşan bir oyundur. Kutular arasında küçüktür (<) sembolü ile büyüktür (>) sembolü bulunur. Bu sembolün bulunduğu kutulara yazılacak kelimeler arasında büyüklük ve küçüklük ilişkisi vardır. Kelimeler tabloya yerleştirilirken bu semboller dikkate alınmalıdır. Oyunun kuralına göre bir kelime her satır ve sütunda mutlaka bir kez bulunmalıdır.

Aşağıda bu oyuna ait bir tablo verilmiştir. Tablo verilen semboller dikkate alınarak “Kromozom”, “DNA”, “Gen” ve “Nükleotid” kavramları ile doldurulacaktır.



Buna göre 1 ve 2 ile belirtilen kutulara hangi kavramlar gelmelidir?

Fen Bilimleri öğretmeni dağ tırmanışı sırasında içinde bir miktar su bulunan elindeki plastik su şişesinin dağın zirvesine çıktıktan sonra şekildeki gibi şiştiğini öğrencilerine aktarıyor.

Öğretmen su şişesinin şişme nedeninin tahtaya yazılan olaylardan hangisininki ile benzerlik taşıdığını öğrencilerine soruyor.



Buna göre şişede meydana gelen bu değişikliğin nedeni aşağıdaki olayların hangisiyle benzerlik taşımaktadır?

Ayşe öğretmen sınıfta yaptığı bir deneyde sırasıyla aşağıdaki işlemleri gerçekleştiriyor.

• Su dolu bir kabın tabanına devrilmeyecek şekilde sabitlediği mumu yakıyor. (Şekil 1)

• Daha sonra bir erlenmayerin mumun üzerinden geçirerek kabın tabanına indiriyor. (Şekil 2)

• Bir süre bekledikten sonra erlenmayer içindeki sıvının yükseldiğini ve mumun söndüğünü öğrencilerine gösteriyor. (Şekil-3)



Ayşe öğretmenin yaptığı deney ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Kara ve denizler Güneş’ten aynı miktarda ısı almalarına rağmen denizler karalara göre daha yavaş ısınıp daha yavaş soğur. Dolayısıyla aynı bölgede gündüzleri karalar, denizlere göre daha hızlı ısınırken geceleri daha hızlı soğur. Bu da bölgeler arasında sıcaklık etkisiyle basınç farkları oluşturarak havanın yatay ve dikey yönlü hareket etmesine neden olur.

Aşağıdaki görselde A ve B bölgeleri arasında havanın yatay yönlü hareketi gösterilmiştir.



Buna göre söz konusu bölgelerin sıcaklık durumları ve hava hareketleri ile ilgili,

I. I. A bölgesinin sıcaklığı B bölgesine göre daha yüksektir.

II. II. Geceleyin havanın ters yönde hareket etmesi beklenir.

III. III. B bölgesi gece ve gündüzleri daima yüksek basınç alanı hâlindedir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Aşağıdaki görseller yeni sönmüş bir yangının ardından siyahlaşmış toprak üzerinde yaşayan güveleri temsil etmektedir.



Başlangıçta güve topluluğu farklı kalıtsal özelliklere sahip bireylerden oluşmaktadır (Şekil-I).

Ancak açık renkli güveler avcı kuşlar tarafından kolayca fark edilerek avlanmışlardır (Şekil-II).

Hayatta kalmayı başaran kömür rengi güveler ise üremeye devam ederek bu özelliklerinin varlığını korumuşlardır (ŞekilIII).

Bu görsel ve açıklamalara göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Aşağıda bir DNA molekülünde yer alan dört farklı nükleotidin sarmal yapıdaki eşleşmeleri şematize edilmiştir.



Şema üzerinde numaralandırılmış nükleotidlerle ilgili verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

Bu hamamböcekleri, oldukça ölümcül bir zehre sahip diğer ışıldayan böcekleri taklit ederek avcılarını kandırırlar. Bunu, avcılarını kendilerinin de onlar gibi zehirli olduğunu düşünmelerini sağlayarak yaparlar. Kara hayvanları arasında ışık saçma özelliği son derece nadirdir ve bu hamamböcekleri, buna sahip 3 kara böceğinden birisidir.

Aşağıdaki olaylardan hangisi metinde anlatılan adaptasyon olayı ile benzer özellik göstermektedir?

Bezelyelerde mor çiçek özelliği baskın, beyaz çiçek özelliği çekiniktir.

Aşağıdaki şekilde mor ve beyaz çiçekli iki bezelyenin çaprazlanması ve çaprazlama sonucu oluşan bezelyelerden beş tanesi gösterilmiştir.



Buna göre çaprazlanan bezelyelerin genotipleri ile ilgili,

I. Mor çiçekli bezelye homozigottur.

II. Mor çiçekli bezelye heterozigottur.

III. Beyaz çiçekli bezelye homozigottur.

ifadelerinden  hangileri kesinlikle doğrudur?

Elementler periyodik tabloda artan atom numaralarına göre sıralanmaktadır. Periyodik tabloda ilk üç periyot dışında diğer tüm periyotların tam olarak dolu olduğu bilinmektedir.

Yanda verilen periyodik tabloda elementlerin kaynama noktalarına dair bilgiler siyah dairelerin boyutlarıyla simgelenmiştir.



Bu bilgiler kullanılarak aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır?

Bir öğrenci “DNA ve Genetik Kod” ünitesiyle ilgili şu posteri oluşturmuştur.



Posterdeki örnekler incelendiğinde, aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir?

Birçok hayvan, bulundukları ortamın zeminine fark edilemeyecek kadar iyi uyum sağlar. Bu durum kamuflaj olarak adlandırılır. Sıklıkla onların renkleri tam olarak bulundukları zeminin rengine benzer. Bazı hayvanlar ise derilerindeki pigmentlerin (renk maddelerinin) dağılımlarını değiştirerek girdiği ortamın zeminine çok benzer desenlenmeler bile gösterebilir. Böylece kamuflaj, hayvanların avcılarından saklanmasına yardımcı da olur.

Bu açıklamalara göre aşağıdakilerden hangisi kamuflaja örnek verilebilir?

Süper Uyku Mutasyonu: hDEC2

Genellikle insanlar günde 7-8 saat uyurlar. Ancak hDEC2 mutasyonu taşıyan kişiler günde 4 saat uyuyup 8 saat uyuyanlardan daha enerjik bir şekilde, hiçbir sağlık problemiyle karşılaşmadan yaşayabilirler.

Beta Zincirinde Nokta Mutasyonu: Orak Hücre Anemisi

Hemoglobin kanda oksijen taşımakla görevli olan bir proteindir. Bu proteinin yapım yönergelerini veren gendeki bir mutasyon nedeniyle gelişir. Kırmızı kan hücreleri anormal, katı, orak biçimli bir şekil alır. Dokular ve organlar yeterli oksijen alamadığında hasar görür, kansızlık oluşur ve vücut enfeksiyonlara açık hale gelir.

Verilen bilgilere göre;

I. I. DNA üzerinde gerçekleşebilecek çok sayıda farklı mutasyon çeşitleri vardır.

II. II. Mutasyonlar tür içi genetik varyasyona ( tür içi çeşitlilik ) neden olur.

III. III. Sigara, güneş ışığı veya radyasyon gibi çevresel etkenlerin sonucu olarak ortaya çıkar.

IV. IV. Üreme hücrelerindeki mutasyonlar gelecek nesillere aktarılır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Aşağıdaki grafik, bir bölgedeki sıcaklık değişiminin yıllara göre değişimini ve gelecekte olması beklenen değerleri vermektedir.



Grafikte;

*2020 yılına kadar kaydedilen sıcaklık değişimi

*Karbon salınımının günümüzdeki düzeyde gerçekleşmesi sonucunda beklenen sıcaklık değişimi -------

*Daha az karbon salınımı ile beklenen sıcaklık değişimi - - - - - çizgileriyle gösterilmiştir.

Grafiğe göre aşağıdaki yorumlardan hangisinin yapılması beklenir?

Dünya’nın eğik bir eksenle Güneş çevresinde dönmesi ışınların Dünya’nın farklı bölgelerine farklı açılarla ulaşmasına neden olur.

Bu bilgiyi test etmek isteyen bir öğrenci iki raptiye, eşit miktarda mum, ışık kaynağı ve dünya modelleriyle aşağıdaki düzeneği hazırlıyor.



Öğrenci ışık kaynağını açarak raptiyelerin düşme sürelerini aşağıdaki tabloya kaydediyor.



Öğrencinin kaydettiği sonuçlara göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir?

DNA üzerindeki belirli nükleotid dizilerinin kendilerine özgü işlevleri vardır ve bu DNA parçaları gen olarak isimlendirilir. İnsanlarda 20.000-25.000 gen bulunabilir ve bu genler birkaç yüz nükleotid ile iki milyon nükleotidden oluşabilir. Genler hücre içindeki ve dışındaki görevlerin yürütülmesi, hücreler arasında iletişimin sağlanması ve fiziksel özelliklerimizin belirlenmesinde rol oynarlar.

Aşağıda sağlıklı bir insandan alınan DNA parçası verilmiştir.



Şekli inceleyen bir öğrencinin genler ile ilgili olarak aşağıda yapmış olduğu açıklamalardan hangisi yanlıştır?