Eğitim Sayfam

Şiirime, beni ben eden yapıtlardan, evlerden, insanlardan silinmez gölgeler düşsün; ortak yaşayışlardan yerli bir hava girsin, isterim. Yazdıklarım kendi büyük değerlerimizden, yüzyıllardan bu yana sürüp gelen diri sözcüklerden, deyimlerden, söz ve edebiyat sanatlarından beslensin, isterim. Batı yapıtları bir yerde beni bana vermiyor. Onun bir de benden geçmesi; bizim koşullarımızda değişmeler geçirip yeni biçimlere girmesi gerek.

Bu parçada sanatçının kendi şiirinde bulunmasını istediği özellikler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Gelenekten yararlanma sözü de çağımızda oldukça yanlış anlaşılmaktadır. Geçmiş şekilleri taklit, ya da onların adlarını kullanma biçiminde algılanmakta bu kavram. Oysa, geleneğe bakış, her şeyden önce, o geçmiş zaman eserlerini sevmek, onlardan zevk almayı bilmek, geçmiş sanatları ve şairleri daha yakından tanımaya çalışmak, adeta onlarla birlikte olmak, onlarla gün geçirmek, zihinde ve hayalde olsun onların eser vermelerini izlemek, buna tanık olmak ve bu izleyiş ve tanıklıktan sonsuz bir mutluluk duymak, bunlardan yola çıkarak yeni estetik yapılar kurmak demektir.

Bu parçaya göre, gelenekten faydalanmak isteyen bir sanatçı aşağıdakilerden hangisini yapmaz?

Şiir dünyası, düşünce dünyası ile o kadar bağdaşmaz ki, gerçekten şair olanlar, her şeyden önce, sözcükleri geçer akçe olan günlük anlamlarından uzaklaştırmakla işe başlarlar. Sözcüklere yeni anlam yükleyerek anlatımı zenginleştirirler. Düşünce yazılarında ise sözcükler açık ve yoruma kapalı olmalı. Anlatılmak istenen net anlatılmalıdır.

Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

Öykü yazan gençlere sesleniyorum: Öykü yazmanın bir olayı anlatmaktan, içinizi dökmekten farklı olduğunu, konuşma diliyle yazı dilinin aynı olmadığını, dille düşünce arasındaki bağın gözardı edilmemesi gerektiğini bilmelisiniz. Yazdığınız her öyküyü bir süre dinlendirip yeniden gözden geçirmenizin çok yararlı olacağını, öykü yazarken sözcük ve kavramları yerli yerinde kullanmanız gerektiğini hatırlatmak istiyorum. Yazdığınız bir öykü değil de bir mektup, dilekçe, bir ödev de olsa noktalama işaretlerini doğru kullanmalısınız.

Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi öykücülere verilen öğütler içerisinde yer almaz?

İlk gençlik yazılarından birinde: "Ben ömrüm boyunca na olu'yu dinleyeceğim ve onun sesini dinletmeye çalışacağım." demişti. Bu sözüne bağlı kaldı. Avrupa'da öğrendiklerini memleket sevgisiyle birleştirip tam bir aydın örneği verdi. Şiirleriyle, folklorun ve aşık tarzı şiirlerin Türkiye'de yayılmasında, Anadolu'nun tanınmasında büyük rol oynadı.

Bu parçada anlatılan sanatçı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Yazın tarihimizde özellikle denemeleriyle ün kazanan sanatçının yazıları ve konuşmaları incelenirse bağlandığı düşüncelerin zaman zaman birbiriyle çeliştiği görülür. Kendisi de bunu itiraf ederdi. Ne söylemiş, ne yazmışsa bunların hepsi söyleyip yazdıkları, düşünüp inandıklarıydı. Hatır için kavuk sallayanlardan değildi. Herkes gibi olmada, herkes gibi düşünmede rahat ve huzurlu olduğunu bildiği halde her zaman başkalarından farklı olmaya çalışmıştır. Eleştirilerinde hiçbir zaman tarafsız olamayışı buna bağlanabilir.

Bu parçadan sözü edilen sanatçıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

Diğer sanat dallarında olduğu gibi, edebiyat alanında da, Türkçenin rahatça anlaşılır, güvenilir kendi bünyesi ve zevkine uygun bir terimler hazinesine kavuşmasına büyük bir ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaç elbette eninde sonunda karşılanacaktır; fakat bunun kırk elli yıldır denendiği gibi rast gele uydurmacılıkla yapılamayacağı artık apaçık meydandadır.

Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

Ben, bir eseri yorumlamada son sözü yazara bırakanlardan değilim. Eseri yorumlama işinde, yazarına ayrıcalık tanımak doğru olmaz. Böyle yapanlar hiç de güvenilir bir yolda yürümüyorlar bence. Hele yazarın, eserimi bu istekle yazdım, şunu amaçladım, demesini yapıtın ele alınmasında şaşmaz bir anahtar olarak kullanmak, yorumları fazlasıyla bozup çarpıtabilir.

Böyle düşünen bir kişinin, aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenemez?