Eğitim Sayfam

Mustafa Kemal’in doğup büyüdüğü Selânik, Makedonya’nın sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel açıdan en gelişmiş şehirlerinden biriydi. Nüfusunun çoğunluğu Türk olan Selânik’te; Yunan, Ermeni, Bulgar, Yahudi gibi çeşitli din, mezhep ve milletlerden insanlar bir arada yaşamaktaydı. Bu etnik ve kültürel zenginlikle birlikte şehirde farklı kültürlerin yan yana yaşama ortamı sağlanmıştı.

Selânik’teki bu ortam Mustafa Kemal’in aşağıdaki özelliklerden hangisini kazanmasında etkili olmamıştır?

Mustafa, Şemsi Efendi Okulunda öğrenimini sürdürürken babası Ali Rıza Efendi hayatını kaybetti. Bu olay üzerine Zübeyde Hanım çocuklarıyla birlikte Selânik yakınlarındaki bir çiftlikte çalışan ağabeyinin yanına gitmek zorunda kaldı. Ancak oğlunun okuldan uzak kalmasına gönlü razı olmadığı için bir süre sonra onu Selânik’te bulunan teyzesinin yanına gönderdi. Mustafa önce Selânik Mülkiye Rüştiyesine başladıysa da bu okula pek ısınamadı. Çünkü O, asker olmak istiyor ve askerî rüştiyenin Selânik sokaklarında gördüğü üniformalı öğrencilerine imrenerek bakıyordu.

Bu metinden yola çıkılarak Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Sanayisini yeni tekniklerle güçlendirip çağa uygun hâle getiremeyen ve Avrupa ile rekabet edemeyen Osmanlı Devleti’nde yerli sanayi gelişemedi. Osmanlı Devleti kalabalık nüfusu, yer altı ve yer üstü kaynaklarıyla Avrupalı devletler için iyi bir ham madde ve pazar kaynağı olarak görüldü. Kapitülasyonlar nedeniyle pazarlarını Avrupa mallarına karşı koruyamadı.

Buna göre;

I. Osmanlı Devleti’nin siyasi bağımsızlığı zarar görmüştür.

II. Osmanlı Devleti ekonomi alanında güç kaybetmiştir.

III. Osmanlı toprakları uluslararası ortak pazara dönüşmüştür.

yorumlarından hangileri yapılabilir?

Mustafa Kemal Sofya Ataşemiliterlik görevindeyken Bulgaristan’da yaşayan Türklerin sorunlarıyla yakından ilgilenmişti. Onların kültürel hayatlarının geliştirilmesi için girişimlerde bulunan Mustafa Kemal, Bulgaristan’da yaşayan Türklerin çıkardığı gazeteleri yakından takip etmişti. Bulgar meclisinde incelemelerde bulunmuş, Türk milletvekilleri aracılığıyla ülke siyasetinde etkin rol oynamaya çalışmıştı.

Bu çalışmalar Bulgaristan’daki Türklerin;

I. Varlığını koruması ve geliştirmesi,

II. Millî bilinç temellerinin atılması,

III. Balkan Türkleri sorununun yaşanması

durumlarından hangilerinin oluşmasını sağlamamıştır?

13 Nisan 1909’da İstanbul’da meşrutiyet yönetimine son vermek amacıyla “31 Mart Olayı” olarak bilinen bir isyan çıktı. Bu isyanı bastırmak için Selânik’te hazırlanan ve ismini Mustafa Kemal’in verdiği “Hareket Ordusu” kuruldu. Mustafa Kemal Hareket Ordusu’nda kurmay başkanı olarak görev aldı ve harekatın planlanmasında etkin rol üstlendi. Bu ordu İstanbul’a gelerek ayaklanmayı bastırdı. İstanbul’da düzen yeniden sağlanarak meşrutiyet yönetimi korundu.

Buna göre;

I. Toplumda mevcut yönetime karşı çıkanların olduğu,

II. Mustafa Kemal’in isyanın bastırılmasında rol aldığı,

III. Meşrutiyet’in ilan edilmesinde Hareket Ordusu’nun etkili olduğu,

ifadelerinden hangileri söylenebilir?

Osmanlılar Kuzey Afrika’daki Trablusgarp, Tunus ve Cezayir için “garp ocakları” tabirini kullanırlardı. 19. yüzyılın sonlarına doğru Kuzey Afrika’da yer alan Tunus ve Cezayir Fransa tarafından işgal edilmiş, Osmanlı Devleti’nin elinde sadece Trablusgarp kalmıştı. Siyasi birliğini geç tamamladığı için sömürge yarışında geride kalan İtalya gelişen sanayisine ham madde ve pazar bulabilmek için Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp halkını medeniyet nimetlerinden mahrum bıraktığını, İtalya Hükûmeti’nin buna daha fazla sessiz kalamayacağını gerekçe göstererek Trablusgarp’ı işgal etmiştir.

Bu parçadan yararlanarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Mustafa Kemal şiirlerini ezbere bildiği Namık Kemal’den “Türk ulusunun yüzyıllardan beri beklediği ses” olarak bahsetmiştir. Mustafa Kemal, Tevfik Fikret için: “Ben inkılap ruhumu ondan aldım.” diye söz etmiş ve onun özgürlük, laik anlayışından etkilenmiştir.

Bu bilgiler değerlendirildiğinde Mustafa Kemal ile ilgili;

I. Yerli düşünürlerin eserlerini okuyup incelediği,

II. Düşünce dünyasını en çok Namık Kemal’in etkilediği,

III. Fikir hayatını etkileyen aydınların olduğu

yorumlarından hangileri yapılamaz?

Mustafa Kemal sadece bir olayın, bir düşünürün veya bir akımın peşinden sürüklenmemiş, değişik düşünce ve gelişmelerden kendine özgü sonuçlar çıkarmıştır. Çok kitap okumuş ve bunları eleştirel gözle değerlendirmiştir.

Bu açıklamadan yola çıkılarak Mustafa Kemal ile ilgili;

I. Özgün fikirler ürettiği,

II. Farklı fikirlerden yararlandığı,

III. Değişik kaynaklardan düşünce yapısını beslediği

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Osmanlı Devleti’ni içine düştüğü zor durumdan kurtarmak, azınlıkların ayaklanmalarını ve devletin dağılmasını önlemek amacıyla bazı ıslahatlar yapıldı. II. Mahmut, toplumu ilgilendiren tüm alanlarda yenilikler yapmaya çalıştı. II. Mahmut’tan sonra Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı gibi hukukî alanda yenilikler gerçekleştirildi. Fakat bu fermanlar da Osmanlı Devleti’ndeki kötü gidişatı durduramadı.

Bu parçadan çıkarılabilecek en genel yargı aşağıdakilerden hangisidir?

1789 Fransız İhtilali sonrasında yayılan milliyetçilik akımı da Osmanlı Devleti’ni olumsuz etkiledi. Hoşgörüye dayalı millet sistemi, Müslüman olmayan topluluklara kendi kültürel kimliklerini koruma imkânı veriyordu. Bu imkân, aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin ortak bir kültür etrafında tek bir toplum hâlinde bütünleşmesini önlemişti. Bu durum, Müslüman olmayan topluluklarda bağımsızlık hareketleri doğurdu ve devleti parçalanma tehdidiyle karşı karşıya bıraktı.

Parçada verilen durumun Osmanlı Devleti’ni etkilemiş olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?